नवी दिल्ली । केंद्र सरकारने जारी केलेल्या सूचनेनुसार, जून 2021 पासून देशात केवळ हॉलमार्क ज्वेलरी (Hallmark Jwellary) किंवा हॉलमार्क केलेले सोने व चांदीचे दागिने विकले जातील. या निर्णयाबाबत ग्राहक व्यवहार, अन्न व सार्वजनिक वितरण मंत्रालयाने आदेशही जारी केले आहेत. ग्राहक व्यवहार मंत्री असलेले रामविलास पासवान यांनी यावर्षी जानेवारीत सांगितले होते की, या आदेशाचे उल्लंघन केल्याबद्दल एक वर्षाची शिक्षा आणि तुरूंगवासाची तरतूद आहे. केंद्र सरकारने जानेवारी 2020 मध्ये म्हटले होते की, सोन्याच्या दागिन्यांवर हॉलमार्किंग 15 जानेवारी, 2021 पासून लागू होईल, पण कोविड -१ to जुलैमुळे सरकारने ही तारीख बदलून 1 जून 2021 केली.
हॉलमार्क म्हणजे काय?
हॉलमार्क सोने, चांदी आणि प्लॅटिनमच्या शुद्धतेचे प्रमाणीकरण करण्याचे एक साधन आहेत. सोप्या भाषेत सांगायचे तर ते विश्वासार्हता प्रदान करण्याचे एक साधन आहे. भारतात आता केवळ सोन्या-चांदीच्या वस्तू खाली पडल्या आहेत. हॉलमार्किंगची प्रक्रिया देशभरातील हॉलमार्किंग केंद्रांवर केली जाते आणि त्याचे निरीक्षण भारतीय मानक ब्युरो (BIS) करते. दागिन्यांवर हॉलमार्क असल्यास त्याचा अर्थ असा आहे की त्याची शुद्धता प्रमाणित आहे.
हॉलमार्किंग सिस्टम कशी काम करते?
आपल्या देशात बीआयएस हॉलमार्किंग सिस्टम धातूच्या शुद्धतेसाठी आणि सोने, चांदीच्या दागिन्यांच्या सत्यतेसाठी वापरली जाते. बीआयएस प्रतीक हे प्रमाणित करते की, ज्वेलरी भारतीय मानक ब्युरोला भेटते. बीआयएस भारत सरकारच्या ग्राहक व्यवहार, अन्न व सार्वजनिक वितरण मंत्रालयाच्या अंतर्गत येते. बीआयएस हॉलमार्किंग सिस्टमला आंतरराष्ट्रीय मानदंडांसह एकत्र केले गेले आहे. या प्रणालीअंतर्गत, बीआयएस ज्वेलर्सला रजिस्ट्रेशन प्रदान करते ज्यानंतर दागिने कोणत्याही बीआयएस मान्यताप्राप्त हॉलमार्किंग केंद्रातून दागिन्यांना चिन्हांकित करू शकतात.
हॉलमार्किंग प्रक्रिया कशी केली जाते?
ग्राहक व्यवहार, अन्न व सार्वजनिक वितरण मंत्रालयाने जारी केलेल्या नवीन सूचनांनुसार 14 कॅरेट, 18 कॅरेट आणि 22 कॅरेटच्या तीन प्रकारच्या दागिन्यांवर हॉलमार्किंग केले जाते. सोन्याच्या हॉलमार्किंगबद्दल बोलताना यात तीन स्टेप्स असतात – प्रथम एकसमानता चाचणी, शुद्धता चाचणी आणि चिन्हांकन.
15 जानेवारी 2021 पासून हॉलमार्क ज्वेलरी विक्री होईल
24 कॅरेट सोन्याचे दागिने कधीही तयार केले जात नाहीत कारण शुद्ध सोने खूप मऊ असते, म्हणून सोन्याचे दागिने तयार करण्यासाठी 22 कॅरेट सोन्याचा वापर केला जातो. सोन्याच्या हॉलमार्किंग प्रक्रियेस पाच ते सहा तास लागतात. एकदा समाधानकारक परिणाम प्राप्त झाल्यानंतर, चिन्ह हाताने किंवा लेसर मार्किंगद्वारे छापले जाते. देशात विकल्या गेलेल्या आणि खरेदी केलेल्या सोन्यापैकी केवळ 40 टक्के सोने हॉलमार्क केलेले आहेत, उरलेले सोने हॉलमार्कशिवाय विकले जातात. हे लक्षात घेऊनच सरकारने 15 जानेवारी 2021 पासून देशात केवळ हॉलमार्क केलेले सोने व दागिने विकले जाणे अनिवार्य केले आहे. या निर्णयाचा परिणाम खरेदीदारांबरोबरच ज्वेलरी उद्योगावरही होईल.
हॉलमार्किंग त्यांना चालना देईल
पीटीआयशी बोलताना वर्ल्ड गोल्ड कौन्सिल इंडियाचे व्यवस्थापकीय संचालक सोमसुंदरम पीआर म्हणाले की, या निर्णयामुळे ग्राहकांच्या हिताचे रक्षण होईल आणि भारतीय हस्तकलेच्या सोन्याच्या वस्तूंच्या बाजाराला चालना मिळेल आणि त्यामुळे या उद्योगात आणखी वाढ होईल. ते पुढे म्हणाले की, या मुळे रोजगाराच्या संधी निर्माण होतील आणि छोट्या ज्वेलर्ससाठी संधी निर्माण होतील. सध्या देशातील 234 जिल्ह्यात 892 हॉलमार्किंग केंद्रे कार्यरत आहेत. 28,849 बीआयएस रजिस्टर्ड ज्वेलर्ससाठी हॉलमार्किंगचे काम चालू आहे. शासनाने उचललेल्या नवीन पावलामुळे ही संख्या आणखी वाढण्याची अपेक्षा आहे.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7972630753 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.