हॅलो महाराष्ट्र ऑनलाइन | जपानचे माजी पंतप्रधान शिंजो आबे यांची अज्ञात हल्लेखोराने गोळ्या झाडून हत्या केली. यामुळे संपूर्ण जगात खळबळ उडाली. शिंजो आबे यांचे भारताशी अत्यंत मैत्रीपूर्ण संबंध होते. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि त्यांची घनिष्ट मैत्री होती. याच पार्श्वभूमीवर मोदींनी आबे यांच्या निधनानंतर विशेष लेख लिहीत आपल्या भावना व्यक्त केल्या आहेत.
शिंजो आबे हे केवळ जपानमधील महान व्यक्तिमत्त्व नव्हते, तर प्रचंड व्यक्तिमत्त्व असलेले जागतिक राजकारणी होते. ते भारत-जपानी मैत्रीचे मोठे समर्थक होते. तो आता आपल्यात नाही याचे खूप दुःख आहे. त्यांच्या अकाली जाण्याने संपूर्ण जगासह जपानने एक महान द्रष्टा नेता गमावला आहे, मी माझा एक प्रिय मित्र गमावला आहे असे मोदी म्हणाले.
त्याच्यासोबत घालवलेला प्रत्येक क्षण आज मला आठवतोय. क्योटो येथील ‘तोजी मंदिरा’ची भेट असो, शिंकासेनमध्ये एकत्र फिरण्याचा आनंद असो, अहमदाबादमधील साबरमती आश्रम असो, काशीतील गंगा आरतीचा अध्यात्मिक प्रसंग असो किंवा टोकियोचा ‘चहा समारंभ’ असो, येथे काही संस्मरणीय क्षणांची यादी खूप मोठी आहे.
माऊंट फुजीच्या पायथ्याशी असलेल्या यामानाशी प्रीफेक्चरमध्ये त्याच्या घरी जाण्याची संधी मला मिळाली तो क्षण मी कधीही विसरणार नाही. हा सन्मान मी नेहमी माझ्या हृदयात जपत राहीन. शिन्झो आबे आणि माझे फक्त औपचारिक संबंध नव्हते. 2007 ते 2012 या काळात आणि 2020 नंतर ते पंतप्रधान नसतानाही आमचा वैयक्तिक संबंध नेहमीसारखा मजबूत राहिला.
आबे सॅन यांची भेट नेहमीच खूप माहितीपूर्ण, आणि उत्साहवर्धक होती. त्यांच्याकडे नेहमी नवीन कल्पनांचा साठा असायचा. शासन, अर्थव्यवस्थेपासून संस्कृती आणि परराष्ट्र धोरणापर्यंत सर्व प्रश्नांची त्यांना सखोल जाण होती. त्यांच्या शब्दांनी मला गुजरातच्या आर्थिक विकासाबद्दल नवा विचार करण्याची प्रेरणा दिली. एवढेच नाही तर त्यांच्या सततच्या सहकार्यामुळे गुजरात आणि जपान यांच्यातील व्हायब्रंट पार्टनरशिपच्या निर्मितीला मोठे बळ मिळाले आहे.
भारत आणि जपान यांच्यातील धोरणात्मक भागीदारीवर त्यांच्यासोबत काम करणे हा माझ्यासाठी विशेषाधिकार होता. या माध्यमातून या दिशेने अभूतपूर्व बदल झाल्याचे दिसून आले. पूर्वी, जिथे दोन देशांमधील परस्पर संबंध केवळ आर्थिक संबंधांपुरते मर्यादित होते, तिथे अबे सॅन यांनी त्याला व्यापक विस्तार देण्याचे काम केले. यामुळे राष्ट्रीय महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर दोन्ही देशांमधील समन्वय तर वाढलाच, शिवाय संपूर्ण प्रदेशाच्या सुरक्षेलाही नवी चालना मिळाली.
भारत आणि जपानमधील परस्पर संबंध अधिक दृढ होणे हे दोन्ही देशांच्या जनतेच्याच नव्हे तर संपूर्ण जगाच्या हिताचे आहे, असा त्यांचा विश्वास होता. भारतासोबत नागरी अणु करार करण्याचा त्यांचा निर्धार होता, ते त्यांच्या देशासाठी कठीण काम होते. भारतातील हायस्पीड रेल्वेसाठीचा करार अत्यंत उदारमतवादी ठेवण्यातही त्यांनी निर्णायक भूमिका बजावली. नवीन भारत वेगवान विकासाच्या मार्गावर पुढे जात आहे, त्यामुळे जपान प्रत्येक पावलावर भारताच्या खांद्याला खांदा लावून उभा राहील, अशी ग्वाही त्यांनी दिली. भारताच्या स्वातंत्र्यानंतरच्या या अत्यंत महत्त्वाच्या काळात त्यांचे हे योगदान अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
भारत-जपान संबंध मजबूत करण्यात त्यांनी ऐतिहासिक योगदान दिले, ज्यासाठी त्यांना 2021 मध्ये पद्मविभूषण पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले.आबे सॅन यांना जगभरातील अशांतता आणि झपाट्याने होत असलेल्या बदलांची तीव्र जाणीव होती. त्यांच्यात दूरदृष्टी होती आणि त्यामुळेच त्यांना जागतिक घडामोडींचा राजकीय, सामाजिक, आर्थिक आणि आंतरराष्ट्रीय संबंधांवर होणारा परिणाम जाणवू शकला. कोणता निर्णय घ्यायचा, कोणते स्पष्ट आणि धाडसी निर्णय घ्यायचे, तडजोडीचा विषय असो किंवा आपल्या लोकांना आणि जगाला सोबत घेऊन जाणे या सर्व गोष्टींबद्दल त्याच्या शहाणपणाची प्रशंसा केली गेली. त्यांच्या दूरगामी धोरणांनी – Abenomics – जपानी अर्थव्यवस्थेला पुन्हा बळकटी दिली आणि त्यांच्या देशातील लोकांमध्ये नवकल्पना आणि उद्योजकतेची भावना पुन्हा उत्साही केली.
त्यांनी आपल्यासाठी जो भक्कम वारसा सोडला त्याबद्दल संपूर्ण जग त्यांचे सदैव ऋणी राहील. संपूर्ण जगातील बदलत्या परिस्थिती त्यांनी योग्य वेळी ओळखल्याच, पण त्याप्रमाणे उपायही त्यांच्या नेतृत्वाखाली दिले. 2007 च्या भारतीय संसदेत केलेल्या भाषणात त्यांनी इंडो-पॅसिफिक प्रदेशाच्या उदयाचा पाया घातला, तसेच हा प्रदेश राजकीय, सामरिक आणि आर्थिकदृष्ट्या जगाला कसा एक नवा आकार देणार आहे याचे दर्शन घडवले.
या वर्षीच्या मे महिन्यात जपानच्या भेटीदरम्यान मला अबे सॅन यांना भेटण्याची संधी मिळाली. जपान-भारत असोसिएशनचे अध्यक्षपद त्यांनी त्याच वेळी स्वीकारले. त्यावेळीही ते त्यांच्या कामात पूर्वीसारखेच उत्साही होते, त्यांचे करिष्माई व्यक्तिमत्त्व सर्वांचेच आकर्षण होते. त्याची बुद्धी नजरेसमोर होती. भारत-जपान मैत्री आणखी घट्ट करण्यासाठी त्यांच्याकडे अनेक नवीन कल्पना होत्या. त्यादिवशी जेव्हा मी त्याला भेटायला बाहेर गेलो होतो, तेव्हा हा आमचा शेवटचा दिवस असेल याची कल्पनाही नव्हती असे मोदी यांनी म्हंटल.
त्यांची आत्मीयता, बुद्धिमत्ता, व्यक्तिमत्वाचे गांभीर्य, साधेपणा, त्यांची मैत्री, त्यांच्या सूचना, त्यांचे मार्गदर्शन यासाठी ते नेहमीच स्मरणात राहतील. त्यांचे जाणे आम्हा भारतीयांसाठी तितकेच दु:खद आहे, जणू घरातील कोणीतरी गेले. त्याला भारतीयांबद्दलची तीव्र भावना असल्याने भारतातील लोक दु:खी होणे स्वाभाविक आहे. शेवटच्या काळापर्यंत ते आपल्या लाडक्या मिशनमध्ये राहिले आणि लोकांना प्रेरित करत राहिले. आज ते आपल्यासोबत नसतील, पण त्यांचा वारसा आम्हाला नेहमीच त्यांची आठवण करून देईल.
भारतातील लोकांच्या वतीने आणि माझ्या वतीने मी जपानच्या लोकांप्रती, विशेषत: श्रीमती अकी आबे आणि त्यांच्या कुटुंबियांना मनापासून संवेदना व्यक्त करतो अशा शब्दात मोदींनी आपल्या भावना व्यक्त केल्या.