Indian Railway : लोक आता अधिक आरामदायक प्रवासाला प्राधान्य देत आहेत आणि त्यासाठी अधिक खर्च करण्यास तयार आहेत. त्यामुळेच गेल्या पाच वर्षांत एसी 3-टियरमधून होणाऱ्या कमाईत 19.5% वार्षिक वाढ (CAGR) झाली आहे. 2019-20 मध्ये एसी 3-टियरमधून प्रवास करणाऱ्या प्रवाशांची संख्या 11 कोटी होती, जी एकूण प्रवाशांच्या 1.4% होती. 2024-25 मध्ये ही संख्या वाढून 26 कोटींवर पोहोचली, म्हणजेच वार्षिक सुमारे 19% वाढ दर्शवते. याशिवाय, एसी 3-टियरमधून होणारी कमाई आर्थिक वर्ष 2019-20 मधील 12,370 कोटी (Indian Railway) रुपयांवरून 2024-25 मध्ये 30,089 कोटी रुपयांवर पोहोचली आहे.
रेल्वेची सर्वाधिक कमाई कुठून? (Indian Railway)
कोविडपूर्व काळात म्हणजेच 2019-20 मध्ये, स्लीपर क्लासमधील प्रवाशांकडून रेल्वेला सर्वाधिक कमाई होत होती. त्या वर्षी रेल्वेने स्लीपर क्लासमधून 13,641 कोटी रुपयांची कमाई केली, जी त्या वर्षाच्या एकूण 50,669 कोटी रुपयांच्या महसुलाच्या 27% होती. मात्र, त्या वर्षी एकूण 809 कोटी प्रवाशांपैकी फक्त 37 कोटी प्रवासी स्लीपर क्लासमध्ये प्रवास करत होते, जे फक्त 4.6% होते. 2024-25 मध्ये स्लीपर क्लासमधून रेल्वेची कमाई 15,603 कोटी रुपयांवर पोहोचली, जी एकूण महसुलाच्या 19.5% आहे. तसेच, एकूण प्रवाशांमध्ये स्लीपर क्लासच्या प्रवाशांची (Indian Railway) संख्या 38 कोटींवर पोहोचली, जी 5.25% आहे.
एसी 3-टियरच्या भाड्यात वाढ कशी झाली?
2019-20 ते 2024-25 या पाच वर्षांच्या रेल्वेच्या प्रवासी आकडेवारीनुसार, एसी 3-टियरच्या भाड्यात वाढ झाली असली, तरी ही वाढ एसी 1-क्लास, एसी 2-टियर, एसी चेअर कार आणि स्लीपर क्लासच्या तुलनेत कमी आहे. 2019-20 मध्ये एसी 3-टियरचे प्रति (Indian Railway) प्रवासी भाडे 1,090 रुपये होते, जे 2024-25 मध्ये वाढून 1,171 रुपये झाले. म्हणजेच 7.4% वाढ झाली आहे.
इतर वर्गांच्या भाड्यात झालेली वाढ (Indian Railway)
गेल्या पाच वर्षांत एसी फर्स्ट क्लासच्या भाड्यात 25.38%, एसी चेअर कारमध्ये 23.24%, आणि एसी 2-टियरमध्ये 18.22% वाढ झाली आहे.
एसी फर्स्ट क्लासचे भाडे प्रति प्रवासी 458 रुपयांनी वाढले आहे. एसी चेअर कारच्या भाड्यात 119 रुपयांची वाढ झाली आहे. एसी 2-टियरचे भाडे 2019-20 मध्ये 1,267 रुपये होते, ते 2024-25 मध्ये 1,498 रुपये झाले. स्लीपर क्लासच्या भाड्यात 10.64% वाढ झाली आहे.
गेल्या काही वर्षांत लोक अधिक आरामदायक प्रवास करण्यास प्राधान्य देत असल्यामुळे एसी 3-टियरची मागणी मोठ्या प्रमाणावर वाढली आहे. त्यामुळे या विभागातील कमाईत लक्षणीय वाढ झाली आहे. भविष्यात, रेल्वे आणखी सोयी-सुविधा वाढवून अधिक महसूल मिळवू शकते.
