हॅलो महाराष्ट्र । कोरोना संकटात कच्च्या तेलाच्या पुरवठ्यात निर्माण झालेल्या अडथळ्यांपासून धडा घेत केंद्र सरकारने एक मोठा निर्णय घेतला आहे. त्याअंतर्गत केंद्राने देशात नवीन क्रूड ऑईल रिजर्वायर्स (Crude Oil Reservoirs) च्या बांधकामाला मान्यता दिली आहे. या जलाशयांमध्ये असणारा रिझर्व्ह असणाऱ्या खनिज तेलाचे सामरिक महत्त्व (Strategic Perspective) आहे. खरं तर, आपत्कालीन परिस्थितीत कच्च्या तेलाची आयात न झाल्याने, देशातील कच्च्या तेलाचे साठे लवकरच संपणार आहेत. सध्या देशात फक्त 12 दिवसांचा स्ट्रॅटेजिक रिझर्व्ह साठा आहे. केंद्रीय मंत्री प्रकाश जावडेकर म्हणाले, “मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत निर्णय घेण्यात आला आहे की, आता ओडिशा आणि कर्नाटक येथे कच्चे तेल जमिनीखालील खडकाळ गुहांमध्ये जमा केले जाईल.”
एप्रिल ते मे 2020 मध्ये भारताने क्रूड खरेदी करून 5000 कोटींची बचत केली
आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या कमी किंमतीचा फायदा घेऊन एप्रिल-मे 2020 मध्ये भारताने क्रूडच्या 167 लाख बॅरल खरेदी केले असल्याचे उत्तर पेट्रोलियम मंत्री धर्मेंद्र प्रधान यांनी त्यांना विचारलेल्या प्रश्नाबद्दल दिले होते. यासह विशाखापट्टणम, मंगलुरू आणि पडूर येथे उभारलेले तीनही सामरिक पेट्रोलियम साठे भरले आहेत. जानेवारी 2020 मध्ये कच्च्या तेलाच्या खरेदीची सरासरी किंमत प्रति बॅरल 1398 रुपये होती. एप्रिल-मेमध्ये भारताने 5 हजार कोटींपेक्षा जास्त बचत केल्याचे त्यांनी म्हटले आहे. या तीन भूमिगत स्ट्रॅटेजिक रिझर्व्ह क्रूड तेलाचा साठा भरण्यासाठी दोन दशकांहून कमी काळातील आंतरराष्ट्रीय तेलाच्या किंमतींचा वापर केला.
नवीन स्टोरेज फॅसिलिटीमध्ये भारताकडे 22 दिवसांचे रिझर्व्ह असेल
जगातील तिसऱ्या क्रमांकाचा तेल आयातदार असलेल्या भारताने कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीसाठी तीन ठिकाणी भूमिगत खडकाळ गुहांमध्ये मोक्याचा साठा तयार केला आहे. ही नवीन अंडरग्राउंड स्टोरेज फॅसिलटी निर्माण झाल्यानंतर भारताकडे आता 22 दिवसांचा साठा उपलब्ध असेल. येथे 65 लाख टन कच्चे तेल साठवले जाईल.देशात अशा तीन अंडरग्राउंड स्टोरेज फॅसिलटी आहेत. येथे नेहमीच 53 लाख टन कच्चे तेल साठवले जाते. हे विखाखापट्टणम, मंगलोर आणि पडूर येथे आहे. तेल मार्केटिंग आणि प्रोडक्शन कंपन्या देखील कच्च्या तेलाची मागणी करतात. मात्र, हे स्ट्रॅटेजिक रिझर्व्ह या कंपन्यांकडे असलेल्या तेलसाठ्यापेक्षा वेगळे आहे. भारतीय रिफायनरीजमध्ये साधारणत: 60 दिवसांच्या तेलाचा स्टॉक असतो. हे साठे जमिनीच्या आत आहेत. त्यांना सामान्य भाषेत तेल गुहा असे म्हणतात. या साठवणीला अधिकृत भाषेत स्ट्रॅटेजिक पेट्रोलियम रिझर्व्ह असे म्हणतात.
माजी पंतप्रधान अटल बिहार वाजपेयी यांनी भूमिगत स्टोरेज बांधले होते
1990 च्या दशकात आखाती युद्धाच्या काळात भारत जवळजवळ दिवाळखोर झाला होता. त्यावेळी तेलाचे दर आकाशाला भिडत होते. यामुळे पेमेंटचे संकट निर्माण झाले. भारताकडे अवघ्या तीन आठवड्यांचा साठा शिल्लक होता. मात्र, तत्कालीन अर्थमंत्री मनमोहन सिंग यांनी परिस्थिती व्यवस्थित हाताळली. उदारीकरण, खाजगीकरण आणि जागतिकीकरणाच्या धोरणामुळे अर्थव्यवस्था पुन्हा रुळावर आली असून, त्यानंतरही तेलाच्या किंमतीतील चढ-उतार भारतावर परिणाम करीत राहिले. या समस्येला तोंड देण्यासाठी 1998 मध्ये पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांनी भूमिगत स्टोरेज करण्याचा निर्णय घेतला.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7875002893 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.