नवी दिल्ली । जगातील एकूण कर्ज (World’s total Debt) वेगाने वाढत आहे. कोरोना विषाणूच्या साथीमुळे यामध्ये विक्रमी वाढ झाली आहे. अलिकडच्या काळात, जगभरातील सरकारे आणि कंपन्यांमधील लोकांनी भरपूर कर्ज घेतले आहे. हेच कारण आहे की, 2020 च्या अखेरीस एकूण जागतिक कर्ज 21 ट्रिलियन डॉलरवर पोचले आहे. हे एकूण जागतिक उत्पन्नाच्या 355 पट आहे. आंतरराष्ट्रीय वित्त संस्थेने (IIF) एका अहवालात ही माहिती दिली आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, 2021 मध्ये जास्त कर्ज घेण्याशिवाय जगासमोर दुसरा कोणताही मार्ग उरणार नाही.
सध्या जगातील अनेक देशांमध्ये कोविड लस लागू होण्यास सुरवात झाली आहे. तर दुसरीकडे, केंद्रीय बँकांनी अजूनही पॉलिसीचे दर वाढवलेले नाहीत. आयआयएफचा असा अंदाज आहे की, 2021 मध्ये वाढती वित्तीय तूट (Fiscal Deficit) असणार्‍या देशांकडून अतिरिक्त 10 ट्रिलियन डॉलर्सचे कर्ज घेतले जाईल. राजकीय आणि सामाजिक दबावामुळे खर्च कमी करणे कठीण झाले आहे.
हेच कारण आहे की, 2021 च्या अखेरीस हा वर्ग 92 ट्रिलियन डॉलर कर्जाच्या आकडेवारीला मागे टाकेल. वॉशिंग्टन मधील सस्टेनेबिलिटी रिसर्च फर्म एम्रे टिफटिक यांच्या संचालिका आणि अर्थशास्त्रज्ञ खदीज़ा महमूद म्हणाल्या, “या विलक्षण आर्थिक उपायांवर मात करण्यासाठी सर्वात महत्वाची बाब म्हणजे एक पद्धतशीर धोरण आखणे होय.”
योग्य वेळी नवीन रणनीती आवश्यक आहे
विकसीत आणि उदयोन्मुख बाजारपेठेमध्ये (Developed and Emerging Markets) शिल्लक मिळवावी लागेल. तथापि, आर्थिक रिकव्हरीमुळे काही सरकारे प्रोत्साहनांसाठी नवीन रणनीती आखू शकतात. या निर्णयामुळे डिफॉल्ट आणि दिवाळखोरीचा धोकाही वाढेल. परंतु जास्त काळ राहणे म्हणजे कर्जाचे ओझे आणखी वाढवणे होय.
कर्जाच्या जीडीपीचे प्रमाण वेगाने वाढले
जरी जागतिक कर्जबाजाराच्या (Global Debt market) विक्रीमुळे सार्वत्रिक उत्पन्न वाढले आहे. त्याच आठवड्यात अमेरिकन ट्रे ब्रोकन यील्डने गेल्या एका वर्षाच्या उच्च पातळी गाठली होती. फ्रान्स, स्पेन आणि ग्रीसच्या नॉन-फायनान्शिअल इंडस्ट्रीमध्ये डेब्ट-टू-जीडीपी रेशो वाढलेला आहे. या परिपक्व अर्थव्यवस्थांकडूनही मोठ्या प्रमाणावर कर्ज घेण्यात आलेली आहेत. तर दुसरीकडे, उदयोन्मुख बाजारपेठांमध्ये, चीन हा असा एकदेश आहे जेथे मागील एक वर्षात कर्जाचे प्रमाण वाढले आहे. चीननंतर तुर्की, कोरिया, युएई सारख्या देशांचा या लिस्टमध्ये समावेश आहे. आयआयएफकडून मिळालेली आकडेवारी याबाबतची माहिती देते.
आयआयएफच्या संशोधनातून आणखी काय उघड झाले?
>> नॉन-फायनान्शिअल कॉर्पोरेट्सदेखील सरकारांवर अवलंबून असतात. यापूर्वीची वाईट परिस्थिती अधिक वाईट होऊ शकते.
>> गेल्या दशकात फायनान्शिअल कॉर्पोरेट्सने दरवर्षी कर्ज प्रमाणातील सर्वात मोठी उडी घेतली आहे. वर्षा-वर्षाच्या आधारावर 2016 नंतर ती पहिल्यांदाच वाढलेली आहे.
>> उदयोन्मुख बाजारपेठांमध्ये, दक्षिण आफ्रिका आणि भारत यांनी गेल्या एका वर्षात सर्वाधिक वेगाने कर्जाचे प्रमाण पाहिले आहे. पेरू आणि रशियामध्ये कॉर्पोरेट कर्ज सर्वात जास्त जमले आहे.
>> 2020 मध्ये विकसनशील देशांमधील परकीय चलन 8.6 लाख कोटी डॉलर्सपर्यंत पोहोचली आहे.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7972630753 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.