Papaya Cultivation | आजकाल अनेक शेतकरी हे पपईच्या झाडाची लागवड करत असतात. पपई हे अत्यंत फायदेशीर फळ आहे. आणि अगदी कमी जागेमध्ये याचे उत्पन्न घेता येते. परंतु हवामानाचा फटका आणि किडीचा हल्ला यामुळे पपईचे झाड आणि फळ या दोन्हींना देखील फटका बसतो. पपईची मुळे जास्त खोलवर पसरलेली नसतात, त्यामुळे त्यांची देखभाल करावी लागते. पपईचे फळ सुरु होते, त्यावेळी आपल्याला फायदा होतो. परंतु त्यासाठी त्याची काळजी घेणे देखील गरजेचे आहे.
पपई पिकाच्या लागवडीसाठी (Papaya Cultivation) एप्रिल ते मे महिना हा काळ अत्यंत उत्तम आहे. यामध्ये अनेक विषाणूजन्य आणि बुरशीजन्य आजारांचा धोका कमी होतो. शास्त्रोक्त पद्धतीने पपईची लागवड केली, तर शेतकऱ्यांना चांगला नफा आणि उत्पन्न देखील मिळू शकते. याबाबत पुसा येथील केंद्रीय कृषी विद्यापीठाच्या वनस्पती रोगतज्ञ प्रमुख डॉक्टर राजेंद्र प्रसाद यांनी माहिती दिलेली आहे.
हे उपाय केल्यास पपईचे उत्पन्न येईल | Papaya Cultivation
पपईच्या लागवडी बाबत सल्ला देताना डॉक्टर सिंग यांनी सांगितले की, शास्त्रज्ञांनी पपईचे यशस्वी बागेसाठी सामान्य पीएच असलेल्या खोल सुपीक आणि जमिनीवर पपईची लागवड केली पाहिजे. वालुकामय माती पपई लागवडीसाठी चांगली मानली जाते. त्याशिवाय ज्या ठिकाणी जास्त पाणी साचते. त्या ठिकाणी पपईची लागवड करू नये. कारण ही झाडे लवकर नष्ट होतात. हे एक उष्ण कटीबंधीय फळ आहे. तरी देखील बिहारच्या समशीतोष्ण हवामानात पपईची लागवड केली जाते.
अशा प्रकारे पपईसाठी शेत तयार करा | Papaya Cultivation
शेतकऱ्यांनी पपई लागवडीसाठी अशा शेताची निवड करावी ज्यामध्ये पावसाचे पाणी येत नाही. रोपे लावण्यापूर्वी रोटाव्हेटर किंवा कल्टिव्हेटरने जमीन नांगरून जमीन तयार करा, तण काढून टाका आणि नंतर खत घाला. यानंतर 1.8 x 1.8 मीटर अंतरावर 60 x 60 x 60 सेमी आकाराचा खड्डा तयार करून त्यामध्ये रोपे लावावीत.मात्र, शेतकऱ्यांनी आपली शेतं तयार करून पपई लागवडीच्या १५ दिवस आधी खड्डे बुजवण्याचे काम पूर्ण करावे, असेही ते म्हणाले. खड्डा 15 दिवस सूर्यप्रकाश आणि हवेच्या संपर्कात राहू द्या. नंतर, पाऊस सुरू होण्यापूर्वी, प्रत्येक खड्ड्याच्या वरच्या मोकळ्या मातीत 20 किलो कुजलेले शेणखत, 1 किलो निंबोळी पेंड घाला. 1 किलो हाडाची पूड आणि 5 ते 10 ग्रॅम फुरादान मिसळून खड्डा पूर्णपणे भरावा. यानंतर, विद्यापीठाच्या रोपवाटिकेतून रोपे खरेदी करा आणि त्यांची लागवड करा. खड्ड्यात लावलेल्या झाडाची उंची 15 ते 20 सेंटीमीटर असावी. यानंतर प्रत्येक झाडाला वेळोवेळी हलके पाणी देत राहावे.
बिहारमध्ये 1.90 हजार हेक्टर जमिनीवर पपई
बिहारमध्ये 1.90 हजार हेक्टर जमिनीवर पपईची लागवड केली जाते. यामध्ये प्रति हेक्टरी 22.45 टन पपई असे एकूण 42.72 हजार टन पपईचे उत्पादन घेतले आहे. राष्ट्रीय पातळीवर पपईची लागवड १३८ हजार हेक्टरमध्ये होते. परिणामी एकूण उत्पादन 5989 हजार टन झाले आहे. देशातील पपईची सरासरी उत्पादकता 43.30 टन प्रति हेक्टर आहे. ते म्हणाले की विविध रोगांमुळे, विशेषत: पपईच्या रिंग स्पॉट व्हायरस रोगामुळे, बिहारमध्ये पपईची उत्पादकता राष्ट्रीय सरासरीपेक्षा कमी आहे.
