हॅलो महाराष्ट्र ऑनलाईन । योगा करणे आपल्या आरोग्यासाठी अतिशय फायदेशीर आणि उपयुक्त असते. सध्याच्या दगदगीच्या आणि धावपळीच्या जगात आपलं स्वतःकडे लक्ष्य नसत त्यामुळे आपण व्यायाम करत नाही. परंतु थोडा वेळ जरी योगा केला तरी आपलं संपूर्ण शरीर प्रसन्न होते. सध्या हिवाळ्याचा काळ सुरु असुन थंडीच्या या दिवसात योगाला अनन्यसाधारण महत्व आहे. हिवाळ्यात आपली शरीरातील ब्लॉक झालेले सायनस साफ करण्यासाठी काही योगा करणे आवश्यक असते.
सायनुसायटिस म्हणजे चेहऱ्यावरील नाकाच्या पोकळीत असणारी सायन्सच्या अस्रातांमधील सूज होय. पावसाळ्यात किंवा हिवाळ्यात अॅलर्जी, संसर्ग यामुळे नाकातील पॉलीप्स वा सायनसच्या पोकळीत जळजळ होते. यामुळे नाक चोंदणे, श्वास घेण्यास त्रास, कपाळाभोवती वेदना, खोकला, ताप व घसा खवखवणे अशी लक्षणे दिसतात. सायनुसायटिसपासून मुक्ती मिळण्यासाठी औषधेच नाही तर योगासने करणे लाभकारक ठरते. योगासनांमुळे पांढऱ्या रक्त पेशींचे कार्य सुधारते, नाकातील वायुमार्ग उघडून फुफ्फुसात योग्य प्रमाणात ऑक्सिजनचा पुरवठा वाढतो. सायनुसायटीसची समस्या सोडवली जाते. योगासनांमुळे एड्रेनालाईनचे उत्पादन वाढून रक्तवाहिन्या आकुंचन पावतात. लसीकरण करून घेणे, धूम्रपान टाळणे आणि वारंवार हात धुणे यांमुळे ही समस्या बंद होते. कोणती योगासने आहेत, ज्यामुळे सायनुसायटिसची समस्या सोडवली जाते, त्याबाबत आपण जाणून घेणार आहोत.
सायनस साफ करण्यासाठी ही योगासने करा.
१) कोब्रा पोज (भुजंगासन) –
आपल्या खांद्याच्या रेषेत तळवे जमिनीवर ठेवून आपल्या पोटावर पडून सुरुवात करा. पायाच्या बोटांसह पाय जमिनीवर ठेवा. खोलवर श्वास घ्या, तुमचा श्वास रोखून धरा आणि तुमचे डोके, खांदे आणि धड 30 अंशाच्या कोनात उचला. तुमची नाभी जमिनीवर राहते आणि तुमचे खांदे रुंद आहेत याची खात्री करून 10 सेकंद मुद्रा ठेवा. धड हळू हळू खाली खाली करत असताना श्वास सोडा. यालाच भुजंगासन म्हणतात.
२) कॅट – काऊ पोज
कॅट – काऊ पोजमुळे शरीराला ताण निर्माण होतो आणि सायानास्पासून आराम मिळतो. दोन्ही हाताचे पंजे जमिनीवर खांद्याच्या रेषेत खाली ठेवा. दीर्घ श्वास घ्या, तुमचे डोके आणि माकड हाड वर करा. मांजरासारखे श्वास सोडा, तुमच्या मणक्याला गोलाकार करा आणि तुमची हनुवटी तुमच्या छातीवर आणा. हालचालींसह श्वास पुन्हा घ्या आणि सोडा. कॅट – काऊ पोजमुळे शरीराची लवचिकता आणि रक्ताभिसरण सुधारते. यामुळे सायनसला आराम मिळतो.
3) मुलांची मुद्रा (बालासन).
गुडघे दुमडून खाली जमिनीवर बसा. डोके जमिनीवर ठेवा व डोक्याच्या रेषेत पुढे दोन्ही हात टेका. हे करताना दोन्ही टाचांवर बसा. या पोजमुळे पाठीला सौम्य ताण येतो आणि खोल श्वास घेता येतो. यामुळे सायानसचा निचरा होतो.
4) ब्रिज पोज (सेतू बंधनासन) –
आपल्या पाठीवर झोपा, आपले गुडघे वाकवा आणि आपले पाय नितंब वरच्या दिशेने उचला, तुमच्या शरीराची पूलासारखी कमान तयार करा. या आसनामुळे रक्ताभिसरणाला चालना मिळते, सायनसची समस्या कमी होते.
5) अधोमुखी श्वान आसन (अधोमुख श्वानासन) –
आपले हात आणि गुडघ्यांवर प्रारंभ करा, नंतर आपले पाय सरळ करून आपले नितंब छताच्या दिशेने उचला. यामुळे सायनसचा निचरा होण्यास मदत करते.
6) स्टँडिंग फॉरवर्ड बेंड (पदहस्तासन)-
आपले पाय सरळ ठेवून कमरेत वाकून डोके नितंब-रुंदीच्या अंतरावर उभे रहा, आपल्या नितंबांवर बिजागर करा आणि पुढे वाकून जमिनीकडे जा. पदहस्तासन डोक्यात रक्तप्रवाह वाढवते, सायनसच्या दाबापासून मुक्तता होते.
7) अल्टरनेट नोस्त्रल ब्रीदिंग – पर्यायी नाकपुडी श्वास (नाडी शोधन प्राणायाम)
आरामात बसा, तुमचा उजवा अंगठा वापरून तुमची उजवी नाकपुडी बंद करा आणि डावीकडून श्वास घ्या. त्यानंतर, तुमच्या उजव्या अनामिका बोटाने डाव्या नाकपुडी बंद करा आणि उजव्या हाताने श्वास सोडा. पुनरावृत्ती करा, नाकपुड्या बदला. या श्वासोच्छवास तंत्राने हवेचा प्रवाह संतुलित होतो. आणि सायनस समस्या कमी होते. आपल्या दिनचर्येत ही योगासने नियमित करा आणि सायनसच्या समस्येतून बाहेर पडा.
प्रभावीपणे योगाभ्यास करण्याची पद्धत
श्वासोच्छवासाचा सराव करून प्रभावी श्वासोच्छवास योग करा. आरामात बसा, पाठीचा कणा संरेखित करा आणि आराम करा. तुमच्या नाकातून एक खोलवर श्वास घ्या, तुमचा डायाफ्राम विस्तृत करा, तुमचे पोट वर येऊ द्या. फुफ्फुस पूर्णपणे रिकामे करून हळूहळू श्वास सोडा. लयबद्ध गती राखून श्वासावर लक्ष केंद्रित करा. लक्ष केंद्रित करून, श्वास जागृत करण्याचा सराव करा. हळूहळू श्वास व उच्छवास कालावधी वाढवा. यात सातत्य आवश्यक आहे. या व्यायामामुळे फुफ्फुसाची क्षमता वाढते. शरीरातील तणाव कमी होतो आणि मनाला स्वास्थ्य मिळते.