मुंबई म्हणजे अतिशय धावपळीचं शहर. पण आता मुंबईकरांना मनमोकळेपणाने निसर्गाचा अनुभव घेता येणार आहे. मुंबईतील मलबार हिलच्या हिरवळीमध्ये वसलेल्या नवीन इको-टुरिझम आकर्षणाने शहराच्या पर्यटन विश्वात एक नवा आयाम जोडला आहे. गुढी पाडव्याला ‘एलिव्हेटेड नेचर ट्रेल’ किंवा ‘निसर्ग उन्नत मार्ग’ सर्वांसाठी खुला करण्यात आला, ज्यामुळे पर्यटकांना मुंबईच्या जैवविविधतेचा अनुभव घेता येईल.
मुंबईच्या समृद्ध जैवविविधतेला दर्शविणारा आणि पर्यटकीय आकर्षण असलेला ‘निसर्ग उन्नत मार्ग’ (Elevated Nature Trail) आता मलबार हिलमध्ये उपलब्ध आहे. राज्याचे कौशल्य विकास मंत्री आणि मुंबई महापालिका आयुक्त भूषण गगराणी यांच्या उपस्थितीत या मार्गाचे उद्घाटन गुढी पाडव्याला करण्यात आले. ४७० मीटर लांबीचा आणि २.४ मीटर रुंदीचा हा जंगलवॉक पर्यटकांना विविध प्रजातींच्या झाडे, पक्षी, वनस्पती आणि प्राणी यांचा आनंद घेण्याची संधी देतो.
या मार्गावर एक ‘सी व्हिविंग डेक’ देखील आहे, जिथून समुद्राचे विहंगम दृश्य पाहता येईल. या पुलामुळे मुंबईच्या पर्यटन स्थळांमध्ये आणखी एक महत्त्वपूर्ण स्थान जोडले आहे. पर्यटकांना वनस्पती आणि पक्ष्यांची विविधता पाहण्याची संधी मिळणार आहे, ज्यात गुलमोहर, बदाम, जांभूळ, ताड, फणस यांसारख्या वनस्पती आणि कोकीळ, घार, भारतीय राखी धनेश, बुलबुल, कावळा यांसारख्या पक्ष्यांचा समावेश आहे.
प्रवेश शुल्क आणि सुरक्षा व्यवस्था
फॉरेस्ट वॉकसाठी भारतीय नागरिकांना ₹25 तर विदेशी पर्यटकांना ₹100 शुल्क लागेल. या मार्गावर सुरक्षेची विशेष व्यवस्था केली आहे. सीसीटीव्ही नियंत्रण, अग्निशामक यंत्रणा, फायर अलार्म सिस्टम आणि आपत्कालीन एग्जिटसह सुरक्षा व्यवस्थापन करण्यात आले आहे. तसेच, ऑनलाइन तिकीट नोंदणीसाठी बारकोड वापरून प्रवेश आणि निर्गम होईल.
दररोज पहाटे ५ ते रात्री ९ वाजेपर्यंत खुला असलेल्या या मार्गावर एकावेळी २०० व्यक्तींनाच प्रवेश देण्यात येणार आहे, ज्यामुळे गर्दी कमी होईल आणि पर्यटकांना एक चांगला अनुभव मिळेल. ‘निसर्ग उन्नत मार्ग’ पर्यटकांना मुंबईच्या जैवविविधतेचा प्रत्यक्ष अनुभव देऊन शहरातील पर्यटन क्षेत्रात एक महत्त्वपूर्ण भर घालणार आहे.
जगातील प्रसिद्ध एलिव्हेटेड नेचर ट्रेल
निसर्ग उन्नत मार्ग (Elevated Nature Trails) ही संकल्पना जगभरात वाढत आहे, ज्यामुळे पर्यटकांना निसर्गाची सुंदरता अनुभवण्याची संधी मिळते, तसेच पर्यावरणाची कदर करण्यास मदत होते. या मार्गांची वैशिष्ट्ये म्हणजे ते एक उंचीवर असतात, ज्यामुळे पर्यटकांना निसर्गाचे दृश्य एका वेगळ्या दृष्टीकोनातून पाहता येते. यामध्ये जंगलाचा अनुभव, विविध वनस्पतींचे निरीक्षण, पक्ष्यांचा मागोवा घेणे, आणि सर्वसाधारणत: निसर्गाशी संबंधित शांतीचा अनुभव मिळवता येतो.
सिंगापूरचा “आधुनिक निसर्ग मार्ग” (Singapore’s SkyPark)
सिंगापूरमध्ये असलेला “आधुनिक निसर्ग मार्ग” जगातील प्रसिद्ध आणि आकर्षक निसर्ग उन्नत मार्गांपैकी एक आहे. हा मार्ग सिंगापूरच्या आशियाई वनस्पतींच्या विविधतेला दाखवतो, आणि समुद्रसपाटीवरून उंचावर उचललेला आहे, ज्यामुळे पर्यटकांना शहराचा विहंगम दृष्य दिसतो. याठिकाणी झाडांची आणि पक्ष्यांची अनेक प्रजाती आहेत. सिंगापूरच्या आंतरराष्ट्रीय पर्यटन स्थळांमध्ये हा मार्ग एक अद्वितीय अनुभव म्हणून प्रसिद्ध आहे.
न्यूझीलंडचा “आर्टहर्स्ट कॅम्प ट्रेल” (New Zealand’s ArtWalk)
न्यूझीलंडमध्ये असलेला “आर्टहर्स्ट कॅम्प ट्रेल” एक उच्च दर्जाचा निसर्ग उन्नत मार्ग आहे. हा मार्ग वनस्पतींच्या विविधतेसह, पर्वतांच्या सुरम्य दृश्यांसह, एक अविस्मरणीय अनुभव देतो. पर्यटकांना या मार्गावर चालताना स्थानिक पक्ष्यांशी संपर्क साधता येतो, तसेच जगातील काही सर्वात अद्भुत आणि दुर्मिळ वनस्पती पाहता येतात.
