दुबई । पाकिस्तानची आर्थिक स्थिती दिवसेंदिवस बिकट होत चालली आहे. 2018 मध्ये, पाकिस्तानचा जीडीपी $ 315 अब्ज होता, जो आता $ 255 अब्ज झाला आहे. कराची स्टॉक एक्सचेंजची मार्केट कॅप $112 अब्ज होती, जी आता $43.7 अब्ज झाली आहे. 2018 मध्ये पाकिस्तानचे दरडोई उत्पन्न वार्षिक $1540 होते, जे आता $1140 वर पोहोचले आहे. या सर्व परिस्थितीत सौदी अरेबिया पाकिस्तानचा मोठा मदतनीस असल्याचे सिद्ध झाले आहे.
सौदीने अलीकडेच पाकिस्तानला 3 अब्ज रुपये देण्याविषयी म्हंटले आहे. ही रक्कम सेंट्रल बँक ऑफ पाकिस्तानमध्ये जमा केली जाईल. अशा परिस्थितीत जागतिक बँक आणि आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीनेही पाकिस्तानला आणखी पैसे घेण्यास नकार दिला असताना सौदी अरेबिया या देशाला कर्ज का देत आहे असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.
अल-जझिराने दिलेल्या वृत्तानुसार, इराण आणि सौदी यांच्यातील वैर जुने आहे. सौदीला पाकिस्तानच्या माध्यमातून इराणवर नियंत्रण ठेवायचे आहे, असे अनेक विश्लेषकांचे मत आहे. ताहा सिद्दीकी, पाकिस्तानमधील निर्वासित, फ्रान्समध्ये राहणारे पुरस्कार विजेते पत्रकार, यांनी 16 फेब्रुवारी 2019 रोजी अल-जझीरामध्ये या संदर्भात एक लेख लिहिला. आर्थिक पॅकेजेस आणि गुंतवणुकीच्या आश्वासनांद्वारे सौदी आर्थिकदृष्ट्या अडचणीत असलेल्या पाकिस्तानी सरकारची निष्ठा विकत घेण्याचा प्रयत्न करत असल्याचे त्यात म्हटले आहे. त्यांच्या म्हणण्यानुसार ते पाकिस्तानी सीमांवर धोरणे बनवतात.
मे महिन्यानंतर पाकिस्तानचे चलन 13.6 टक्क्यांनी घसरले. आताही एका डॉलरची किंमत जवळपास 173 रुपये आहे. पाकिस्तानचा परकीय चलनाचा साठा गेल्या वर्षीच्या अखेरीस $17.93 अब्ज होता, जो या वर्षी सप्टेंबरच्या पहिल्या आठवड्यात $19.96 अब्जांवर पोहोचला. अशा परिस्थितीत सौदी अरेबियाचा हा जामीन पाकिस्तानच्या परकीय चलनाच्या गंगाजळीसाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे.
ताहा सिद्दीकी यांनी आपल्या लेखात पुढे लिहिले की, ‘दोन्ही देशांमधील संबंधांमध्ये सौदीला कर्ज देणे ही नवीन गोष्ट नाही. सौदीचा पैसा आणि अमेरिकेच्या धोरणामुळे इस्लामाबाद नेहमीच रियाधच्या जवळ आले आहे. 1977 मध्ये झिया-उल-हक यांनी डाव्या विचारसरणीच्या झुल्फिकार अली भुट्टो यांना सत्तेवरून हटवल्यानंतर हे नाते समोर आले. अमेरिकेच्या जवळ येण्यासाठीही हे केले गेले.’
त्याच वेळी अमेरिकेला पश्चिम आशियातील इराण आणि सोव्हिएतचा प्रभाव कमी करण्यासाठी संयुक्त आघाडी स्थापन करायची होती. अशा परिस्थितीत पाकिस्तान अमेरिकेसाठी खास बनला आणि त्याचवेळी सौदी अरेबियाचा मित्र बनला.
एवढेच नाही तर पाकिस्तान हा जगातील एकमेव अण्वस्त्रधारी इस्लामिक देश आहे. अशा परिस्थितीत सौदीला त्यांच्या पाठिंब्याची गरज आहे. सौदीला हे माहित आहे की जेव्हा जेव्हा आपल्या सुरक्षेचा प्रश्न येतो तेव्हा जग कोणत्याही बाजूने असो पाकिस्तान सौदीच्या पाठीशी उभा राहील.
