Bullet Train : भारतामध्ये अनेक मोठमोठे आणि महत्वाकांक्षी प्रकल्प हाती घेण्यात आले आहेत. त्यातही बुलेट ट्रेन , अंडरवॉटर मेट्रो अशा विविध घटकांचा समावेश आहे. भारतात मुंबई ते अहमदाबाद दरम्यान बांधल्या जाणाऱ्या बुलेट ट्रेन कॉरिडॉरचे काम वेगाने सुरू आहे. नॅशनल हाय स्पीड रेल कॉर्पोरेशन कडून 508 किलोमीटर लांबीचा हा कॉरिडॉर बांधला जात आहे. या कॉरिडॉरचा 21 किलोमीटरचा भाग भूमिगत असेल. विशेष म्हणजे हा बोगदा जमिनीखालील भागातच समुद्राखालून बांधला जात आहे. अरबी समुद्राखालील हा सात किलोमीटर लांबीचा बोगदा भारतातील पहिला समुद्राखालील रेल्वे (Bullet Train) बोगदा असेल.
समुद्राच्या खालीही 320 किमीचे स्पीड (Bullet Train)
या बोगद्याची खोली 25 ते 65 मीटर असेल. बोगद्याच्या बांधकामासाठी तीन ‘जायंट’ मशिन्स वापरण्यात येणार आहेत. ही यंत्रे कामाला लावण्यासाठी घणसोली, शिळफाटा आणि विक्रोळी येथे खोदकाम सुरू आहे. पहिले टनेल बोरिंग मशीन (TBM) या वर्षाच्या अखेरीस कार्यान्वित होणे अपेक्षित आहे. या 21 किलोमीटर लांबीच्या भूमिगत मार्गाच्या उभारणीत अनेक आव्हानांना सामोरे जावे लागणार आहे. विशेषतः, समुद्राच्या खाली 7 किलोमीटर भागात. येथे समुद्र केवळ खडतर आव्हानच उभे करणार नाही, तर अनेक तांत्रिक अडचणींचा सामना करावा लागेल. समुद्राखाली बांधण्यात येणारा हा बोगदा सिंगल ट्यूब बोगदा असेल. यामध्ये बुलेट ट्रेनचे आगमन आणि झोन यासाठी दोन ट्रॅक टाकण्यात येणार आहेत. विशेष म्हणजे समुद्राच्या खालीही बुलेट ट्रेन (Bullet Train) पूर्ण वेगाने म्हणजेच ताशी 320 किलोमीटर वेगाने धावेल.
महाकाय मशिन्सचा वापर (Bullet Train)
महाराष्ट्रातील वांद्रे-कुर्ला कॉम्प्लेक्स ते शिळफाटा हा 21 किलोमीटर लांबीचा भुयारी मार्ग तयार केला जात आहे. ठाणे खाडीमध्ये (इंटरटाइडल झोन) समुद्राखाली ७ किलोमीटर लांबीचा बोगदा बांधण्यात येणार आहे. एकूण 21 किलोमीटरपैकी, 13.1 मीटर व्यासाचे कटर हेड बसवलेले बोरिंग बोरिंग मशीन 16 किलोमीटरचा भाग खोदण्यासाठी वापरला जाईल. मेट्रोसाठी बोगदा करण्यासाठी साधारणपणे 5-6 मीटर व्यासाचे कटर हेड वापरले जाते. 16 किलोमीटर खोदकामासाठी तीन टनेल बोरिंग मशीन वापरण्यात येणार आहेत. उर्वरित 5 किमीचा भाग न्यू ऑस्ट्रियन टनेलिंग पद्धतीद्वारे (NATM) खोदण्यात येणार आहे.
देशात प्रथमच समुद्राखाली बोगदा बांधण्यात येणार आहे. त्यामुळे असे कोणतेही टनेल बोअरिंग मशिन अद्याप उपलब्ध नसून, आता वेगवेगळ्या देशांतून टीबीएमचे पार्ट्स आणले जात असून ते येथे असेंबल केले जाणार आहेत. त्यानंतर खोदाईचे काम सुरू होईल.
तीन ठिकाणी खोदकाम (Bullet Train)
बोगदा बांधण्यासाठी घणसोली, शिळफाटा आणि विक्रोळी या तीन ठिकाणी खोदकाम सुरू आहे. घणसोली येथे या वर्षाच्या अखेरीस पहिला टीबीएम बसविण्याचे नियोजन आहे. हे यंत्र ठाणे खाडीच्या दिशेने 39 मीटर खोल शाफ्टचे उत्खनन करतील . अभियंत्यांनी यापूर्वीच वांद्रे कुर्ला संकुलात 120 मीटर आणि शिळफाटा येथे 110 मीटरचे ब्लास्टिंग आणि उत्खनन पूर्ण केले (Bullet Train) आहे.