नवी दिल्ली । देशात नवनिर्मितीचा वेग झपाट्याने वाढत आहे. देशातील पेटंट्सच्या वाढत्या संख्येवरून हा ट्रेंड तुम्हाला समजू शकतो. 2021-22 या आर्थिक वर्षात देशातील पेटंटची संख्या 66,440 झाली आहे. 2014-15 मध्ये पेटंटचा हा आकडा 42,763 होता. वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाने मंगळवारी ही माहिती दिली. सरकारने देशात बौद्धिक संपदा अधिकार (IPR) मजबूत केल्यामुळे हा आकडा झपाट्याने वाढत असल्याचे मंत्रालयाने म्हटले आहे.
2016 मध्ये पेटंट तपासणीचा कालावधी 72 महिन्यांवरून 5 ते 23 महिन्यांपर्यंत कमी करण्यात आला. मंत्रालयाने सांगितले की, “गेल्या 11 वर्षांत पहील्यांदाच, जानेवारी-मार्च 2022 तिमाहीत देशांतर्गत पेटंट फाइलिंगची संख्या आंतरराष्ट्रीय पेटंट फाइलिंगच्या संख्येपेक्षा जास्त झाली आहे.
वाढलेली जागरूकता
दाखल केलेल्या एकूण 19,796 पेटंट अर्जांपैकी 10,706 भारतीय अर्जदारांनी आणि 9,090 गैर-भारतीय अर्जदारांनी दाखल केले होते. मंत्रालयाने सांगितले की, उद्योग आणि अंतर्गत व्यापार (DPIIT) आणि IP कार्यालयाच्या प्रयत्नांमुळे समाजातील सर्व घटकांमध्ये जागरूकता वाढली आहे.
या प्रयत्नांमुळे एकीकडे IPR दाखल होण्याचे प्रमाण वाढले आहे आणि दुसरीकडे पेटंट अर्ज प्रलंबित राहण्याचे प्रमाण कमी झाले आहे.
पियुष गोयल यांनी कौतुक केले
कॉमर्स अँड इंडस्ट्री, कन्ज्यूमर्स अफेयर्स, पब्लिक डिस्ट्रीब्यूशन अँड टेक्सटाइल मिनिस्टर पियुष गोयल यांनी देशातील पेटंटच्या वाढत्या संख्येचे कौतुक केले. DPIIT द्वारे भारतातील IPR व्यवस्था बळकट करण्यासाठी, नाविन्यपूर्णतेला चालना देण्यासाठी आणि अनुपालनाचे ओझे कमी करण्यासाठी सातत्याने केलेल्या प्रयत्नांची प्रशंसा केली.
पेटंट काय आहे?
पेटंट हा पूर्णपणे नवीन सर्व्हिस, तंत्रज्ञान, प्रक्रिया, उत्पादन किंवा डिझाइनसाठी व्यक्ती किंवा घटकाला दिलेला अधिकार आहे. जेणेकरून कोणीही त्यांची कॉपी बनवू शकणार नाही. दुसर्‍या शब्दांत, पेटंट हा असा कायदेशीर अधिकार आहे, ज्यानंतर एखादी व्यक्ती किंवा संस्था एखादे उत्पादन शोधते किंवा तयार करते, तर ते उत्पादन बनवण्याची मक्तेदारी मिळवते. म्हणूनच लोकं कोणत्याही नवीन शोधाचे पेटंट घेतात.