नवी दिल्ली । विप्रोचे संस्थापक अझीम प्रेमजी यांचा जन्म भारताच्या स्वातंत्र्यापूर्वी सुमारे दोन वर्षे आधी 1945 मध्ये झाला. पाकिस्तानचे संस्थापक मोहम्मद अली जिना यांची इच्छा होती की, त्यांचे (Azim Premji) कुटुंब भारतात राहण्याऐवजी पाकिस्तानात राहावे, पण हे शक्य झाले नाही. स्वातंत्र्याच्या वेळी जर त्यांचे कुटुंब पाकिस्तानात स्थलांतरित झाले असते, तर प्रत्येक भारतीयांच्या हृदयात असणारे अझीम प्रेमजी हे आज पाकिस्तानी नागरिक असते.
अझीम प्रेमजींचे वडील मोहम्मद हाशिम प्रेमजी हे भारतातील मोठे व्यापारी होते. ते बर्माहून भारतात आले आणि त्यांनी येथे तांदळाचा व्यवसाय सुरु केला. त्यांचा बर्मा (आता म्यानमार) मध्येही तांदूळाचा मोठा व्यवसाय होता आणि ते Rice King of Burma म्हणून ओळखले जात असे. मग 1945 मध्ये इंग्रजी सरकारच्या धोरणांमुळे त्यांना आपला व्यवसाय बदलावा लागला.
जिनांनी पाकिस्तानमध्ये बोलावले होते
भारत स्वतंत्र होण्यापूर्वी काँग्रेस पक्षाकडे राष्ट्रीय नियोजन समिती होती. या समितीप्रमाणेच पाकिस्तानचे संस्थापक मोहम्मद अली जिना यांची इच्छा होती की, त्यांच्या पक्षाची (मुस्लिम लीग पार्टी) स्वतंत्र नियोजन समिती असावी. ही गोष्ट 1944 च्या स्वातंत्र्यापूर्वीची आहे. जिना यांची इच्छा होती की, सुशिक्षित आणि बुद्धिमान मुस्लिमांचा त्या समितीमध्ये समावेश व्हावा. जिना यांनी मोहम्मद हाशिम प्रेमजींना या समितीत सामील होण्यासाठी ऑफर दिली होती.
एवढेच नाही, जेव्हा भारत आणि पाकिस्तान हे दोन स्वतंत्र देश बनणार असल्याची खात्री झाली, तेव्हाही मोहम्मद अली जिनांना प्रेमजी कुटुंबाने पाकिस्तानात राहावे अशी इच्छा होती. मोहम्मद अली जिना यांनी अझीम प्रेमजींना पाकिस्तानचे अर्थमंत्री बनण्याची ऑफरही दिली, जी त्यांनी नाकारली. शिवाय, त्यांनी एका धर्माच्या आधारावर बांधलेल्या देशात राहण्यासही नकार दिला.
अझीम प्रेमजींचे वडील मोहम्मद हाशिम यांनी धर्मनिरपेक्ष देशात राहण्याचा निर्णय घेतला. प्रेमजी पाकिस्तानात गेले असते तर आज भारताला अझीम प्रेमजीसारखा तारा मिळाला नसता. अझीम प्रेमजींनी विप्रोला कसे वाढवले आणि त्यांचे आयुष्य कसे होते यावर आपण एक स्वतंत्र लेख याआधीच लिहिलेला आहे, तो तुम्ही पुढे दिलेल्या लिंकमध्ये वाचू शकाल.