नवी दिल्ली । आर्थिक वर्ष 2020-21 साठी इन्कम टॅक्स रिटर्न (ITR) दाखल करण्याची अंतिम तारीख 30 सप्टेंबर 2021 आहे. ITR भरताना आपल्या उत्पन्नाची योग्य माहिती देणे महत्वाचे आहे. अशा परिस्थितीत जर तुम्हाला बचत खाते, FD आणि RD मिळाली असेल तर तुमच्यासाठी एक आनंदाची बातमी आहे. वास्तविक, या गुंतवणुकीच्या पर्यायांमध्ये जमा केलेल्या रकमेवर मिळणारे व्याज इन्कमच्या कक्षेत येते कारण या बचत योजनांवरील व्याज हे इतर स्त्रोतांवरील उत्पन्न मानले जाते.
व्याज उत्पन्नावरील टॅक्स कसा मोजला जातो ते जाणून घ्या …
पोस्ट ऑफिस बचत खाते
इन्कम टॅक्स एक्टच्या कलम 80TTA अंतर्गत, बँक / सहकारी संस्था / पोस्ट ऑफिसच्या बचत खात्याच्या बाबतीत वार्षिक 10,000 रुपयांपर्यंतचे व्याज उत्पन्न टॅक्स फ्री आहे. त्याचा लाभ 60 वर्षांखालील व्यक्ती किंवा HUF (Hindu Undivided Family) साठी उपलब्ध आहे. पोस्ट ऑफिस सेव्हिंग्ज (Post office schemes) खाती असलेल्या व्यक्तींना थोडे अधिक टॅक्स बेनेफिट्स मिळतात.
इन्कम टॅक्स एक्टच्या कलम 10 (15) अंतर्गत, एकच खातेदार पोस्ट ऑफिस बचत खात्यातून वार्षिक मिळणाऱ्या व्याज उत्पन्नावर 3500 रुपयांपर्यंतच्या अतिरिक्त कपातीचा दावा करू शकतो. दुसरीकडे, जर जॉईंट खाते असेल तर 7000 रुपयांपर्यंत अतिरिक्त कपातीचा दावा केला जाऊ शकतो. ही अतिरिक्त कपात 10000/50000 च्या मर्यादेपेक्षा जास्त आहे.
FD मधून मिळणाऱ्या व्याजावर TDS कापला जाईल
FD बद्दल बोलताना, बँक FD कडून मिळणाऱ्या व्याजावर TDS कापते. परंतु जर बँक FD मधून मिळणारे वार्षिक व्याज उत्पन्न 40,000 रुपयांच्या मर्यादेत असेल तर TDS मधून सूट देण्याची तरतूद आहे. ही मर्यादा 60 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या लोकांसाठी आहे. येथे हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की, पोस्ट ऑफिस FD वरून व्याज उत्पन्नावर TDS कापला जात नाही. ज्येष्ठ नागरिकांच्या बाबतीत, बचत खात्यातून, FD/TD, पोस्ट ऑफिस योजना, सहकारी बँकांमध्ये जमा केलेले कोणतेही डिपॉझिट एका आर्थिक वर्षात 50,000 रुपयांपर्यंत व्याज टॅक्स फ्री आहे.
सूट मर्यादा कशी ठरवली जाते?
व्याज उत्पन्न FD / RD मधून निश्चित केलेल्या सूट मर्यादेपेक्षा जास्त असल्यास बँकेने कापलेला TDS दर 10 टक्के राहतो. पण जर PAN दिले गेले नाही तर TDS दर 20 टक्के होतो. RD मधून व्याज उत्पन्नावर TDS देखील कापला जातो. जर RD वरून 40000 रुपयांपर्यंत (ज्येष्ठ नागरिकांच्या बाबतीत 50000 रुपये) व्याज उत्पन्न असेल तर TDS लागू नाही. हा नियम एप्रिल 2019 पासून लागू झाला आहे. परंतु जर व्याजाचे उत्पन्न ही मर्यादा ओलांडली तर TDS कापला जाईल.
फॉर्म 15 H सबमिट करा
बचत खात्याच्या बाबतीत, प्रत्येक बचत खात्यातून व्यक्तीद्वारे वार्षिक उत्पन्न होणारे व्याज उत्पन्न जोडून 10000 रुपयांची व्याज उत्पन्नाची मर्यादा जोडली जाते. म्हणजेच, जर त्या व्यक्तीचे एकापेक्षा जास्त बचत खाते असेल आणि ते बँका, पोस्ट ऑफिस, सहकारी बँका यासारख्या विविध वित्तीय संस्थांमध्ये उपस्थित असतील, तर त्या सर्व खात्यांमधून येणारे एकूण व्याज जोडून 10,000 रुपयांची मर्यादा मोजली जाईल. या मर्यादेपेक्षा जास्त व्याज उत्पन्नाची रक्कम व्यक्तीच्या करपात्र उत्पन्नात जोडली जाईल आणि त्यानंतर करदात्याच्या टॅक्स स्लॅबनुसार टॅक्स आकारला जाईल.
बँकेने TDS कपात करू नये, ज्येष्ठ नागरिकांना बँकेत फॉर्म 15 H जमा करावा लागेल. दुसरीकडे, जे ज्येष्ठ नागरिक नाहीत, त्यांना फॉर्म 15G जमा करावे लागेल. हा फॉर्म हे घोषित करण्यासाठी आहे की, व्यक्तीचे वार्षिक उत्पन्न एका आर्थिक वर्षात निर्धारित किमान सूट उत्पन्नापेक्षा जास्त नाही. टॅक्स कट केला जाऊ नये म्हणून हे फॉर्म आर्थिक वर्षाच्या सुरुवातीला दरवर्षी सादर करावे लागतात.