नवी दिल्ली । यूएस मध्यवर्ती बँक, फेडरल रिझर्व्हने जवळपास तीन वर्षांनी आपल्या व्याजदरात एक चतुर्थांश टक्के (0.25 टक्के) वाढ केली आहे. बेलगाम वाढणाऱ्या महागाईला आळा घालण्यासाठी ही वाढ करण्यात आली आहे. आता रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) देखील असे पाऊल उचलू शकते, असा अंदाज तज्ज्ञ व्यक्त करत आहेत.
RBI गव्हर्नर शक्तीकांत दास यांनी याआधीही अनेकवेळा वाढत्या महागाईवर प्रश्न उपस्थित केले आहेत. फेब्रुवारीमध्ये रिझर्व्ह बँकेच्या निश्चित 6 टक्क्यांच्या मर्यादेच्या बाहेर किरकोळ चलनवाढीचा दर 8 महिन्यांच्या विक्रमी पातळीवर पोहोचला. अशा परिस्थितीत महागाई रोखण्यासाठी एप्रिलमध्ये होणाऱ्या चलनविषयक धोरण समितीच्या (MPC) बैठकीत रेपो दरात वाढ करण्याचा निर्णय घेतला जाऊ शकतो.
अमेरिकेत 40 वर्षांतील सर्वाधिक महागाई
यूएसमधील ग्राहक-आधारित चलनवाढीचा दर 40 वर्षांतील सर्वोच्च पातळीवर पोहोचला आहे. कॅनडामध्येही किरकोळ चलनवाढ 30 वर्षांच्या उच्चांकावर आहे. यामुळेच आता जगभरातील केंद्रीय बँका पुन्हा व्याजदर वाढवत आहेत. यूएस फेड रिझर्व्हचे प्रमुख जेरोम पॉवेल यांनी 2022 मध्ये सहा वेळा व्याजदर वाढवण्याचे बोलले आहे. म्हणजेच सुमारे 1.5 टक्के वाढ होऊ शकते.
कोरोना महामारीचा सामना करण्यासाठी व्याजदर कमी करण्यात आला
2020 मध्ये कोरोना महामारीच्या दबावाला तोंड देण्यासाठी RBI सह जगभरातील केंद्रीय बँकांनी त्यांच्या धोरणात्मक दरांमध्ये कपात केली. रिझर्व्ह बँकेने त्यात 2.5 टक्क्यांहून जास्त घट करून 4 टक्क्यांवर आणली, जी वर्ष 2000 नंतरची सर्वात कमी पातळी आहे. त्यामुळेच गेल्या दीड वर्षांपासून बँकांच्या कर्जाचे व्याजदर अत्यंत कमी सुरू आहेत.
आता स्वस्त कर्जाचे युग संपणार आहे
अमेरिकेच्या फेड रिझर्व्हपाठोपाठ रिझर्व्ह बँकेनेही व्याजदर वाढवण्यास सुरुवात केल्यास स्वस्त कर्जाचे युग संपेल, असे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. असा अंदाज आहे की एप्रिलच्या बैठकीपासूनच रिझर्व्ह बँक आपला रेपो दर आणि रिव्हर्स रेपो दर वाढवण्यास सुरुवात करेल. सध्या बँकांनी किरकोळ कर्जाचे व्याजदर वाढवण्यास सुरुवात केली असून, त्यात आणखी वाढ होण्याची शक्यता आहे.