नवी दिल्ली । जास्त मायलेज देणारी कार भारतीय ग्राहकांची नेहमीच पहिली पसंती राहिली आहे. कार खरेदी करताना नेहमीच ग्राहक अशा कारला प्राधान्य देतात, ज्या मायलेजमध्ये जास्त चांगल्या असतात. पेट्रोल कारपेक्षा डिझेल कार जास्त मायलेज देते हे सर्वांनाच माहीत आहे. मात्र तुम्ही कधी विचार केला आहे का, असं का होतं? तर आज आपण जाणून घेणार आहोत की यामागचे कारण काय आहे?
हे अशा प्रकारे समजून घेता येईल की, Hyundai Grand i10 Nios पेट्रोल आणि डिझेल या दोन्ही प्रकारांमध्ये उपलब्ध आहे. पेट्रोल व्हर्जन कारमध्ये 20.7 किमी प्रति लीटर मायलेज असल्याचा दावा कंपनीने केला आहे तर डिझेल व्हर्जन कारमध्ये 26.2 किमी प्रति लीटर मायलेजचा दावा करण्यात आला आहे. आता डिझेल व्हेरियंटमध्ये सारखीच इंजिन क्षमता असूनही ते जास्त मायलेज का देतात, हा प्रश्न उरतो.
डिझेलमध्ये जास्त ऊर्जा
डिझेलमध्ये इंधन म्हणून जास्त ऊर्जादायक असते. डिझेल प्रति लिटर पेट्रोलपेक्षा जास्त ऊर्जा निर्माण करते. डिझेल प्रति लिटर 38.6 Mega Joules ऊर्जा देते तर एक लिटर पेट्रोलमध्ये केवळ 34.8 Mega Joules ऊर्जा मिळते. Mega Joules हे ऊर्जेच्या मोजमापाचे एकक आहेत.
डिझेलला स्पार्कची गरज नाही
डिझेल हे असे इंधन आहे जे पेट्रोल सारखे फारसे ज्वलनशील नाही. मात्र, ते जास्त तापमानात आपोआप इग्नाइट होते. हे असे तत्त्व आहे ज्यावर डिझेल इंजिन काम करतात. डिझेल इंजिनच्या सिलेंडरमध्ये हवेचे उच्च प्रमाण कंप्रेस केले जाते. हे प्रमाण 18:1 किंवा 21:1 च्या आसपास आहे. हवा कंप्रेस केल्यावर उष्णता निर्माण होते. अशा प्रकारे, जेव्हा सिलेंडरमधील तापमान 210 अंश सेंटीग्रेडच्या वर वाढते, तेव्हा थोड्या प्रमाणात डिझेल सिलेंडरमध्ये फवारले जाते. अशा प्रकारे इंजिनमध्ये इग्निशन तयार होते. यामुळेच अत्यंत थंड वातावरणात डिझेल इंजिन सुरू होण्यास थोडा वेळ लागतो.
डिझेलचा कमी वापर
डिझेल इंजिनमध्ये, सिलेंडरमध्ये इंधन फवारले जाते. यामुळे ते पेट्रोलपेक्षा कमी वापरते. दुसरीकडे, डिझेलची बर्निंग कॅपॅसिटी जास्त चांगली आहे. ते हळूहळू जळते. अशा प्रकारे ते बराच काळ जळत राहते. यामुळे डिझेल इंजिन जास्त RPM रेंजपर्यंत पोहोचत नाही. हेच तंत्रज्ञान आता पेट्रोल इंजिनमध्येही वापरले जात आहे. हेच स्प्रे तंत्रज्ञान ह्युंदाईच्या सोनाटा वाहनातील पेट्रोल इंजिनमध्येही वापरण्यात आले आहे, जेणेकरून ते जास्त चांगले मायलेज देऊ शकेल.
डिझेल कार विक्रीत घट
डिझेल इंजिनमध्ये चांगले मायलेज मिळूनही अशा कारच्या विक्रीत सातत्याने घट होत आहे. सोसायटी ऑफ इंडियन ऑटोमोबाईल मॅन्युफॅक्चरर्स (SIAM) च्या रिपोर्टनुसार, 2012-13 मध्ये देशात विकल्या गेलेल्या एकूण कारमध्ये डिझेल इंजिनचा वाटा 58 टक्के होता, जो आता 17 टक्क्यांवर आला आहे. डिझेलच्या दरात झालेली वाढ हे त्यामागचे प्रमुख कारण आहे. पेट्रोलपाठोपाठ सरकारने डिझेलचेही दर नियंत्रणमुक्त केले. यामुळे पेट्रोल आणि डिझेलच्या दरात आता क्वचितच 7-10 रुपयांची तफावत आहे, जिथे दशकापूर्वी 20-25 रुपये प्रति लिटर होते. डिझेलच्या किंमतीत झालेली वाढ आणि डिझेल कारवरील तुलनेने जास्त टॅक्स यामुळे ग्राहक आता चांगले मायलेज असूनही पेट्रोल कारला पसंती देत आहेत.