नवी दिल्ली । LPG सबसिडीबद्दल आधीच महत्वाच्या बातम्या येत आहेत. असे वृत्त आले आहे की, पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायू मंत्रालय लिक्विड पेट्रोलियम गॅस वरील सबसिडी पुन्हा सुरु करण्याच्या मर्यादेचे मूल्यांकन करत आहे. बिझनेस स्टँडर्डने मंत्रालयातील एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याच्या हवाल्याने सांगितले की,”यासाठी एक सर्वेक्षण केले जात आहे.”
या प्रकरणाची माहिती असलेल्या एका वरिष्ठ सरकारी अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, अधिकाधिक ग्राहक कोणत्या किंमतीत एलपीजी गॅस सिलेंडर खरेदी करतील हे शोधण्यासाठी सध्या एक सर्वेक्षण केले जात आहे. अधिकाऱ्याच्या मते, यासाठी विविध पर्यायांचा विचार केला जात आहे. यापैकी एक पर्याय म्हणजे फक्त प्रधानमंत्री उज्ज्वला योजना (PMUY) लाभार्थ्यांसाठी कोणतीही सबसिडी वितरित (subsidy disbursal) करणे मर्यादित करणे आहे.
मे 2020 LPG सबसिडी अनेक भागात बंद झाली
2020 मध्ये, जेव्हा कोरोनाव्हायरस साथीच्या आजारामुळे जगभरात लॉकडाउन लादण्यात आले, तेव्हा कच्च्या तेलाच्या किंमती घसरल्या. यामुळे एलपीजी सबसिडीच्या आघाडीवर भारत सरकारला मदत झाली कारण किंमती कमी झाल्या होत्या आणि सबसिडी बदलण्याची गरज नव्हती. सरकारने मे 2020 मध्ये LPG वरील सबसिडी रद्द केली गेली होती. त्यावेळी दिल्लीत 14.2 किलो LPG सिलेंडरची किंमत 581.50 रुपये होती. सध्या त्याची किंमत 884.50 रुपयांवर पोहोचली आहे.
आता किती सबसिडी आहे जाणून घ्या
राष्ट्रीय राजधानी दिल्लीमध्ये घरगुती सिलेंडरवरील सबसिडी शून्य आहे, मात्र केंद्र अजूनही काही राज्यांमध्ये माल खर्चाच्या स्वरूपात सबसिडी देत आहे. सबसिडीची नेमकी रक्कम प्रत्येक बाबतीत बदलते, परंतु अंदाजे 30 रुपयांपेक्षा कमी असते. प्रसारमाध्यमांच्या रिपोर्ट्सनुसार, सरकार सबसिडी संदर्भात एक सर्वेक्षण करत आहे, यातून ग्राहक कोणत्या दराने LPG सिलेंडर खरेदी करू शकतात हे शोधण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. सरकारला त्याचे दर नियंत्रणात ठेवायचे आहेत.
PMUY लाभार्थी आर्थिकदृष्ट्या सर्वात असुरक्षित मानले जात असल्याने त्यांच्यासाठी फक्त नवीन सबसिडी वाटप करण्याचा पर्याय विचारात घेतला जात आहे. सबसिडीचे प्रमाण आणि अनुदानित LPG सिलेंडरची प्रभावी किंमत सर्वेक्षणाच्या निकालानंतर ठरवली जाईल.
पेट्रोलियम उत्पादनांवरील सबसिडी 92% पर्यंत कमी
एप्रिल ते जुलै या कालावधीत वार्षिक आधारावर पेट्रोलियम उत्पादनाच्या सबसिडीमध्ये 92% घट झाली आहे. याचे कारण पाहता, स्वयंपाकाच्या इंधनाच्या किंमतीत प्रचंड वाढ होऊनही सरकारने लाखो लाभार्थ्यांच्या खात्यावर LPG सिलेंडरवरील सबसिडी ट्रान्सफर करणे बंद केले आहे. 2021-22 च्या पहिल्या 4 महिन्यांत पेट्रोलियम उत्पादनांवरील सबसिडी 1,233 कोटी रुपये असण्याचा अंदाज होता. जे गेल्या वर्षीच्या समान कालावधीच्या म्हणजेच 2020-21 च्या 16,461 कोटी रुपयांपेक्षा कमी आहे.
LPG ग्राहक 30 कोटींपर्यंत पोहोचू शकतात
असे मानले जाते आहे की, मार्च 2022 पर्यंत देशातील LPG ग्राहकांची संख्या 30 कोटींपेक्षा जास्त असेल. यापैकी सुमारे 20.7 कोटी ग्राहक नियमित ग्राहक आहेत, म्हणजेच ते PMUY मध्ये समाविष्ट नाहीत. सध्या सर्व ग्राहकांना सिलेंडर भरण्यासाठी कोणतीही सबसिडी मिळत नाही.