हॅलो महाराष्ट्र ऑनलाईन | चंद्र, पृथ्वी सारखे भूकंप हे मंगळ ग्रहावर देखील होतात. यूएस स्पेस एजन्सी नासाच्या इनसाइट लँडरला नुकत्याच मंगळावर दोन मोठे भूकंपाचे झटके आढळले. रिश्टर स्केलवर या झटक्यांची तीव्रता 3.3, 3.1 मोजली गेली आहे. शास्त्रज्ञांनी याला मार्कक्वेक असे नाव दिले आहे. त्यांनी नोंदवले आहे की, ‘इनसाइट लँडरने मंगळावर कमीतकमी 500 भूकंपांचा अनुभव घेतला आहे, परंतु त्यापैकी दोनचा डेटा हस्तगत करण्यात आला आहे’. शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, ‘पृथ्वी किंवा चंद्रावरील भूकंपांसारखे मार्क्सकेक थेट ग्रहाद्वारे किंवा थेट स्त्रोतापासून प्रवास करीत नाही, तर विखुरतही नाही, परंतु या दोन श्रेणींमध्येच राहतो’. 5 मे 2018 रोजी सुरू केलेल्या अंतर्गत लँडरच्या माध्यमातून नासाला यावर्षी मार्चमध्ये मंगळावर अनेक भूकंप आढळले. यासह नासाला भौगोलिक भूकंपाच्या गतिविधीचा अभ्यास करण्यासाठी नवीन डेटाही मिळाला आहे.
अनेक भूकंप झोन मंगळावर सक्रिय आहेत –
मंगळावर झालेल्या भूकंपाच्या या आकडेवारीमुळे सर्बस फोसा म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या वैज्ञानिकांच्या संकल्पनेलाही बळकटी मिळाली आहे. यानुसार मंगळाच्या पृष्ठभागावर ज्वालामुखी फुटल्यामुळे तयार झालेले आकारदेखील सक्रिय भूकंपाचे क्षेत्र आहेत. असे सांगितले जात आहे की इनसाइट लँडरने मंगळवारच्या तीन वर्षांच्या क्रियाकलापांत एकूण 500 हून अधिक भूकंपांचे झटके नोंदवले आहेत. इनसाइट लँडरने 12 मार्च रोजी 3.3 रिश्टर स्केलच्या दोन भूकंपाचे धक्के नोंदवले, 18 मार्च रोजी 3.1 रिश्टर स्केल.
मंगळाबद्दल मोठा खुलासा होऊ शकेल
तीन वर्षांनंतर, नासाचा इनसाइट लँडर दोन भूकंपाच्या सिग्नलवरील स्पष्ट डेटा नोंदविण्यात सक्षम झाला आहे. इंस्टिट्यूट डी फिजिक डुड ग्लोब डी पॅरिस येथील संशोधक डॉ. ताची कावामुरा यांनी लँडरद्वारे नोंदवलेल्या मोठ्या भांडारातील विशिष्ट वैशिष्ट्य दाखविले. ते म्हणाले की ते भूकंपांसारखेच आहेत जे थेट पृथ्वीवरून पृष्ठभागातून थेट प्रवास करतात.