नवी दिल्ली । जगातील आघाडीची ई-कॉमर्स कंपनी अ‍ॅमेझॉन (Amazon) सध्या खूप चर्चेत आहे. अ‍ॅमेझॉनने नुकतेच फ्यूचर ग्रुप (Future Group) आणि रिलायन्स इंडस्ट्रीच्या (Reliance Industry) करारावर सिंगापूर लवाद न्यायालयात आक्षेप नोंदविला होता. विशेष म्हणजे, या कंपनीवर फेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया ट्रेडर्स (CAIT) ने एफडीआय पॉलिसी आणि व्यापार्‍यांची प्रमुख संस्था विदेशी विनिमय व्यवस्थापन कायदा (FEMA) च्या नियमांचे उल्लंघन केल्याचा आरोप केला आहे. सरकारच्या परवानगीशिवाय मल्टी-ब्रँड रिटेल सुरू करण्याचा कट रचल्याचा आरोपही या कंपनीवर आहे. अ‍ॅमेझॉन जागतिक बाजारपेठ ताब्यात घेण्याच्या प्रक्रियेत असल्याचे निरीक्षक आणि मार्केटमधील सहभागींचे मत आहे.
अ‍ॅमेझॉनने हे हेरफेर केले
एफडीआय पॉलिसी (2015) नुसार, ही पॉलिसी ई-कॉमर्सला 100% बिझनेस टू बिझनेसची परवानगी देते ना की बिझनेस टू कस्टमरची. याचाच अर्थ असा आहे की, अ‍ॅमेझॉन आणि इतर ई-कॉमर्स कंपन्या त्यांचे प्रॉडक्ट्स थेट रिटेल ग्राहकांना विकू शकत नाहीत, परंतु अ‍ॅमेझॉन इंडियावर अप्रत्यक्षपणे मल्टी-ब्रँड रिटेल व्यवसाय केल्याचा आरोप आहे. चीनने गेल्या वर्षी अ‍ॅमेझॉन सोडले आहे. आता चीनमधील अ‍ॅमेझॉनचा व्यापार लॉक झाला आहे. त्याचबरोबर, कंपनी आता भारतात विस्तार करण्यात गुंतली आहे.
अ‍ॅमेझॉनने सरकारला उत्तर दिले नाही
भारतात अ‍ॅमेझॉनचे 1.3 अब्जाहून अधिक ग्राहक आहेत, जे कंपनी 2025 पर्यंत 1.3 ट्रिलियन डॉलर्सपर्यंत वाढवण्याचा प्रयत्न करीत आहे. त्याचबरोबर अ‍ॅमेझॉनने म्हटले आहे की त्यांनी भारताच्या एफडीआय पॉलिसीच्या नियमांचे उल्लंघन केलेले नाही. असे म्हटले जाते की, 2013 पासून, जेव्हा अ‍ॅमेझॉनने भारतात प्रवेश केला, तेव्हा मल्टी-ब्रँड रिटेलिंगमधील सरकारी निर्बंधांकडे दुर्लक्ष केले गेले. या प्रकरणात, कंपनीला 2 नोव्हेंबरला उत्तर देण्यास सांगण्यात आले होते, परंतु अद्याप कंपनीकडून कोणताही प्रतिसाद मिळालेला नाही. अशा परिस्थितीत कंपनीला उत्तर देण्यासाठी पुन्हा नोटीस पाठविण्याची तयारी सुरू आहे.
ई-कॉमर्स कंपन्यांद्वारे नियमांचे उल्लंघन
परदेशी ई-कॉमर्स कंपन्यांच्या दुर्लक्षामुळे भारत सरकारने सन 2018 मध्ये नियम कठोर केले होते. यात सरकारने म्हटले आहे की, अ‍ॅमेझॉन व इतर ई-कॉमर्स कंपन्यांचा माल उत्पादक कंपन्या (इन्व्हेंटरी) वर कोणतेही नियंत्रण राहणार नाही. नवीन नियमांनुसार ई-कॉमर्स कंपन्यांना त्यांच्या प्लॅटफॉर्मवर व्यापाऱ्यांना थेट वस्तू विक्री करण्यासही बंदी घातली गेली आहे, पण अ‍ॅमेझॉनने पुन्हा या नियमांचे उल्लंघन केले. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की, या परदेशी ई-कॉमर्स कंपन्यांनी मोठ्या सवलती, आकर्षक ऑफर देऊन आणि विक्रेते स्वत: निवडून देऊन रिटेल विक्रेत्यांच्या कमाईवर मोठा परिणाम केला आहे.
छोट्या रिटेल बाजारावर परिणाम झाला
त्याच वेळी अ‍ॅमेझॉन आणि फ्लिपकार्टवरच आपला माल विकणार्‍या ऑल इंडिया ऑनलाइन विक्रेते असोसिएशनने ई-कॉमर्स कंपन्यांचा व्यवसाय नियमांचे उल्लंघन केल्याचा आरोप केला आहे आणि भारतात मोठा व्यवसाय घडविला आहे. ज्यामुळे देशातील छोट्या व्यापाऱ्यांना तोटा सहन करावा लागत आहे. CAIT चे राष्ट्रीय सरचिटणीस प्रवीण खंडेलवाल म्हणतात की, जर या कंपन्या प्रेस नोट 2 मध्ये उपस्थित असलेल्या नियमांची उधळपट्टी करतात. हे थेट आकर्षक सवलती आणि ऑफर्स असलेल्या इन्व्हेंटरी कंपन्यांशी संबंधित आहेत, ज्याचा परिणाम भारताच्या छोट्या रिटेल बाजारातील कमाईवर होत आहे.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7972630753 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.