मुंबई । म्युच्युअल फंडामधील गुंतवणूक वेगाने वाढत आहे. बँक FD मधील घटत्या व्याजदरामुळे अनेक लोकं म्युच्युअल फंडाकडे आकर्षित होत आहेत. तसेच हे टॅक्स दृष्टिकोनातून देखील टॅक्स-एफिशिएंट इंस्ट्रूमेंट्स असल्याचे सिद्ध होत आहेत. तथापि, FD अद्यापही अनेक लोकांसाठी गुंतवणूकीचा आवडीचा पर्याय आहे. परंतु जर आपण हाय टॅक्स ब्रॅकेटमध्ये असाल तर आपल्याला अधिक व्याजावर टॅक्स भरावा लागेल.
म्युच्युअल फंड या बाबतीत अनेक प्रकारे चांगला असल्याचे सिद्ध झाले आहेत. यावर मिळणाऱ्या रिटर्नवर टॅक्सचे कॅलक्युलेशन वेगळ्या पद्धतीने केले जाते, जे करपात्र उत्पन्नामध्ये जोडण्याऐवजी आपल्या स्लॅबनुसार टॅक्स कॅलक्युलेट केला जातो. याशिवाय अर्थ मंत्रालय 0.001 टक्के सिक्युरिटीज ट्रान्झॅक्शन टॅक्स (STT) इक्विटी किंवा हायब्रीड इक्विटी-ओरिएंटेड फंडच्या खरेदी-विक्रीवरही लावतो. डेट फंडाच्या युनिट्सच्या खरेदी-विक्रीवर कोणताही STT आकारला जात नाही.
म्युच्युअल फंडामध्ये गुंतवणूकीवर दोन प्रकारचे रिटर्न
म्युच्युअल फंडाच्या गुंतवणूकीवर दोन प्रकारचे रिटर्न आहेत – पहिला डिव्हिडेंड्स आणि दुसरा कॅपिटल गेन. जेव्हा कंपनीकडे जास्त पैसे शिल्लक असतात तेव्हा ते गुंतवणूकदारांच्या गुंतवणूकीच्या प्रमाणात डिव्हिडेंड्स म्हणून दिले जाते. त्यावरील टॅक्सचे कॅलक्युलेशन करण्यासाठी, त्यास करपात्र उत्पन्नामध्ये जोडले जाते आणि आपल्या स्लॅबनुसार टॅक्स मोजला जातो. सध्या आर्थिक वर्षात 10 लाखांपर्यंतचे डिव्हिडेंड्स टॅक्स फ्री आहेत.
दुसरीकडे कॅपिटल गेन म्हणजे म्युच्युअल फंडातील गुंतवणूक मागे घेतल्यानंतर होणारे प्रॉफिट आणि त्यावरील टॅक्स हे कॅपिटल इक्विटी, डेट किंवा हायब्रिड फंडात गुंतवले जाते की नाही आणि गुंतवणूक किती काळ राहिली यावर अवलंबून असते.
कॅपिटल गेनवर अशाप्रकारे टॅक्स दिला जातो
इक्विटी फंडाच्या कॅपिटल गेन टॅक्स : जर इक्विटी फंडांचा होल्डिंग कालावधी 12 महिन्यांपेक्षा कमी असेल तर त्यावरील प्रॉफिट हे शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेन होईल आणि त्यावर 15% दराने टॅक्स आकारला जाईल. याशिवाय सेस आणि सरचार्जही आकारला जाईल.
12 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ ठेवल्यास लॉन्ग टर्म कॅपिटल गेन होईल आणि एक लाख रुपयांपर्यंतचे प्रॉफिट हे टॅक्सफ्री होईल. एक लाख रुपयांहून अधिक लॉन्ग टर्म कॅपिटल गेनवर 10 टक्के दराने टॅक्स लावला जाईल आणि इंडेक्सेशनचा बेनेफिटही मिळत नाही. याशिवाय त्यावर सेस आणि सरचार्जही आकारला जाईल.
डेट फंड्स कॅपिटल गेन टॅक्स : डेट इंस्ट्रूमेंट्समध्ये त्यांच्या पोर्टफोलिओच्या 65 टक्क्यांपेक्षा जास्त असणारे म्युच्युअल फंड हर डेट फंडांतर्गत येतात. जर हा फंड तीन वर्षापूर्वी रीडीम केला असेल तर तो शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेनमध्ये आकर्षित होतो आणि करपात्र उत्पन्नात जोडला जातो, जो स्लॅब रेटनुसार करपात्र होतो. जर डेट फंडाच्या युनिट्सची विक्री तीन वर्षानंतर केली गेली तर त्यावरील प्रॉफिट हे लॉन्ग टर्म कॅपिटल गेन असेल आणि इंडेक्सेशन नंतर 20 टक्के दराने टॅक्स लावला जाईल. याशिवाय त्यावर सेस आणि सरचार्जही आकारला जाईल.
हायब्रीड फंड्स कॅपिटल गेन : म्युच्युअल फंडाच्या पोर्टफोलिओमध्ये 65 टक्क्यांहून अधिक इन्स्ट्रुमेंट्स असलेल्या श्रेणीनुसार टॅक्स कॅलक्युलेट केला जाईल. उदाहरणार्थ, जर एक्स्पोजरच्या 65 टक्क्यांपेक्षा जास्त भाग इक्विटीस म्हणजेच 65 टक्के पेक्षा जास्त गुंतवणूक इक्विटीमध्ये असेल तर टॅक्स इक्विटी फंडाच्या आधारावर भरला जाईल.