विशेष प्रतिनिधी । सामान्य नागरिक जेव्हा एखाद्या वाईट संकटाचा बळी ठरतो , आणि मग जेव्हा पोलिसांची मदत घेऊ पाहतो . तेव्हा बऱ्याच वेळा त्याला तक्रार कुठे दाखल करायची हेच समजू शकत नाही . घटना घडली तो परिसर ज्या हद्दीत येतो त्या पोलीस स्टेशनला तक्रार करावी कि आपण राहतो या हद्दीतील पोलीस स्टेशनला तक्रार दाखल करावी … तर बराच जणांना आपण कोणत्या पोलीस स्टेशनच्या हद्दीत राहतो हे देखील नक्की माहित नसते . अशा अनेक विवंचनेत आणि गुन्हा दाखल करण्याच्या धडपडीत अनेक जण हताश होतात . म्हणूनच काय आहे ZERO FIR हे आपण जाणून घेणे आवश्यक आहे .
२०१२ मध्ये दिल्लीत निर्भया गँग बलात्कार प्रकरणानंतर देशात अनेक कायदेशीर सुधारणा झाल्या. त्यावेळी बलात्कार आणि लैंगिक अत्याचाराच्या प्रकरणांच्या दृष्टीने शिक्षा व अन्य तरतुदींसाठी न्यायमूर्ती जे.एस. वर्मा यांच्या नेतृत्वात समिती गठीत करण्यात आली होती. वर्मा कमिटीने प्रथम झीरो एफआयआर सुचविला होता. गंभीर गुन्हा झाल्यास पोलिस ठाण्याचे पोलिस दुसर्‍या भागात एफआयआर लिहू शकतात अशी सूचना समितीने केली. अशा परिस्थितीत, कार्यक्षेत्रातील प्रकरण पुढे येणार नाही.
ZERO FIR म्हणजे नक्की काय ?
प्रत्येक पोलिस ठाण्याचे एक ठराविक कार्यक्षेत्र असते . झिरो एफआयआर ही सुविधा देते की, जर आपण आपल्या परिसरातील पोलिस स्टेशन गाठू शकणार नाही तर आपण जवळच्या पोलिस स्टेशनमध्ये झीरो एफआयआर अंतर्गत गुन्हा नोंदवू शकता.
शून्य एफआयआर नोंदवण्याचा अर्थ असा नाही की गुन्हा कोठे झाला आहे. त्यात पहिला अहवाल दाखल केला आहे. यानंतर ज्या भागातील ही घटना घडली त्या भागातील पोलिस ठाण्यात एफआयआर न्यायालयात पाठविला जातो. सर्वांसाठी ही तरतूद करण्यात आली आहे.