नवी दिल्ली । रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या (Reserve Bank of India) पेपरमध्ये असे म्हटले गेले आहे की, लघु वित्त बँकांच्या (Small Finance Banks) शाखा शहरी आणि नीम-शहरी भागात केंद्रित आहेत तसेच ग्रामीण आणि लहान नीम-शहरी केंद्रांमध्ये त्यांचा प्रसार मर्यादित आहे.
लघु वित्त बँकांच्या शाखा नेटवर्कमध्ये वेगाने वाढ
लघु वित्त बँकांच्या शाखा नेटवर्क स्थापनेपासूनच वेगाने वाढलेले आहेत, परंतु ही वाढ दक्षिणेकडील, पश्चिम आणि उत्तर प्रदेशांमध्ये केंद्रित आहे, जेथे तुलनेने सुलभ बँकिंग सुविधा आहेत. बँकांचा कमी प्रवेश असलेल्या उत्तर-पूर्व क्षेत्रात त्यांची उपस्थिती नगण्य आहे.
ग्रामीण केंद्रांमधील लघु वित्त बँकांच्या केवळ 18% शाखा
रिझव्‍‌र्ह बँक ऑफ इंडियाच्या पर्यवेक्षण विभागाच्या रिचा सराफ आणि पल्लवी चव्हाण यांनी तयार केलेल्या पेपरमध्ये असे म्हटले गेले आहे की, लघु वित्त बँकांच्या शाखा शहरी आणि नीम-शहरी भागात केंद्रित आहेत किंवा विशेषत: 20 हजाराहून अधिक लोकसंख्या असलेल्या टियर 1 ते टियर 3 पर्यंत मर्यादित आहे. 10 हजारांपेक्षा कमी लोकसंख्या असलेल्या टियर 5-6 (ग्रामीण) केंद्रांमध्ये मार्च 2020 मध्ये स्मॉल फायनान्स बँकांच्या केवळ 18 टक्केच शाखा होत्या.
आतापर्यंत 10 लघु वित्त बँका कार्यरत होऊ लागल्या आहेत
2014 मध्ये रिझर्व्ह बँकेने स्मॉल फायनान्स बँकांसाठी लाइसेंसिंग गाइडलाइंस जारी केली, त्यानंतर आतापर्यंत 10 लघु वित्त बँकांनी कामकाज सुरू केले आहे. मार्च 2020 पर्यंत लघु वित्त बँकांच्या शाखांची संख्या वाढून 4,307 झाली, तर मार्च 2019 मध्ये एकूण वित्तीय क्षेत्रातील मालमत्तेत त्यांचा वाटा 0.4 टक्के होता.
स्मॉल फायनान्स बँका काय आहेत ?
विशेष म्हणजे 2015 मध्ये केंद्र सरकारने 10 लघु वित्त बँकांना लायसन्स दिले. तथापि, मोठ्या आकाराच्या व्यावसायिक बँकांच्या तुलनेत लहान वित्त बँकांचे व्यवसाय क्रिया मर्यादित आहेत. अशा बँकांचे 50 टक्के कर्जाचे पोर्टफोलिओ 25 लाखांपर्यंतच्या वर्गात असले पाहिजेत. सोप्या भाषेत सांगायचे या बँकांना मोठी कर्ज देण्यास मनाई आहे. त्यांच्यासमोर मोठी समस्या उद्भवणे जवळजवळ अशक्य आहे. या बँकांचे निरीक्षण भारतीय रिझर्व्ह बँक करते. या बँकांसाठी आरबीआयने बरीच कडक मार्गदर्शक तत्त्वे निश्चित केली आहेत.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7972630753 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.