नवी दिल्ली । भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ (BCCI) ही देशातील सर्वात श्रीमंत क्रीडा संस्था आहे. BCCI केवळ IPL Cricket League मधून कोट्यवधी रुपयांची कमाई करते. तरीही ही संस्था कर भरत नाही. BCCI ला टॅक्सच्या कक्षेबाहेर ठेवण्यात आले आहे. मात्र, टॅक्सच्या बाबतीत BCCI ला कायदेशीर लढाईही लढावी लागणार आहे. BCCI ने असा युक्तिवाद केला आहे की, ते देशात खेळांना, विशेषत: क्रिकेटला प्रोत्साहन देत असल्याने, त्यावर कोणतेही कर दायित्व नाही.
BCCI ला टॅक्स डिपार्टमेंटविरुद्ध मोठा विजय मिळाला आहे. इनकम टॅक्स अपीलेट ट्रिब्युनलने (ITAT) BCCI चा हा युक्तिवाद कायम ठेवला आहे की, IPL द्वारे पैसे मिळत असले तरी त्याचा उद्देश क्रिकेटला प्रोत्साहन देणे हा आहे. त्यामुळे या स्पर्धेतून मिळणारे उत्पन्न इनकम टॅक्स सवलतीच्या कक्षेत येते. ITAT ने आपला युक्तिवाद ग्राह्य धरून BCCI च्या बाजूने निकाल दिला आहे.
2016-17 मध्ये टॅक्स डिपार्टमेंटने BCCI ला नोटीस बजावली होती. या नोटिसांमध्ये BCCI ला IPL मधून मिळणाऱ्या कमाईवरील इन्कम टॅक्स ऍक्टच्या कलम 12A अंतर्गत देण्यात आलेली सूट का काढण्यात येऊ नये, अशी विचारणा करण्यात आली होती. इन्कम टॅक्स डिपार्टमेंटच्या या नोटिशीच्या विरोधात BCCI ने इनकम टॅक्स अपीलेट ट्रिब्युनलने (ITAT) धाव घेतली होती.
इन्कम टॅक्स डिपार्टमेंटने सांगितले की, IPL मध्ये मनोरंजन आहे आणि मनोरंजनाशी संबंधित क्रियाकार्यक्रम व्यवसायाच्या कक्षेत येतात. यावर BCCI ने सांगितले की, त्यांचे उपक्रम पूर्णपणे समाजकल्याणाशी संबंधित आहेत. क्रिकेटला प्रोत्साहन देणे हा बोर्डाचा खरा हेतू आहे आणि IPL हे खेळाला चालना देण्याचे एक माध्यम आहे. IPL मधून येणारा पैसा क्रिकेटच्या जाहिरातींवर खर्च होतो.
या प्रकरणावर बराच वेळ सुनावणी सुरू होती. आता सर्व युक्तिवादांचा अभ्यास केल्यानंतर ITAT ने टॅक्स डिपार्टमेंटचा युक्तिवाद फेटाळून लावत BCCI चा युक्तिवाद ग्राह्य धरला आहे.
इनकम टॅक्स अपीलेट ट्रिब्युनलने दोन्ही बाजूंचा युक्तिवाद ऐकल्यानंतर सांगितले की, जर एखाद्या क्रीडा स्पर्धा अशा प्रकारे बनवल्या गेल्या की त्यामुळे खेळ जास्त लोकप्रिय होईल आणि त्यातून अधिक प्रायोजक आणि संसाधने गोळा केली जात असतील, तर ते पुढे जाईल. क्रिकेटसाठी. लोकप्रियतेच्या मूळ भावना आणि क्रियाकार्यक्रमांवर कोणताही परिणाम होत नाही.
न्यायाधिकरणाचे न्यायिक सदस्य, रवीश सूद आणि उपाध्यक्ष प्रमोद कुमार म्हणाले की,”क्रिकेट नियामक मंडळ केवळ त्याच्या क्षमता, उत्तम व्यवस्थापन आणि संसाधनांचा अधिक चांगला वापर करून क्रिकेटला लोकप्रिय करण्यासाठी काम करत आहे.”
निर्णयाचा प्रभाव
ITAT च्या या निर्णयावर टॅक्स एक्सपर्टचे म्हणणे आहे की,”न्यायाधिकरणाच्या या निर्णयामुळे इतर ट्रस्टचा मार्ग मोकळा झाला आहे. हा निर्णय आधार मानून इतर ट्रस्टनेही हा मार्ग स्वीकारावा.”
