नवी दिल्ली । अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन 1 फेब्रुवारी 2022 रोजी 2022-23 या आर्थिक वर्षासाठी केंद्रीय अर्थसंकल्प 2022-23 सादर करणार आहेत. त्याचबरोबर देशाचा अर्थसंकल्प यंदाही ग्रीन असेल. कोविड महामारीमुळे आशियातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था असलेल्या कर प्रस्तावांचे सादरीकरण आणि आर्थिक स्टेटमेंटशी संबंधित मोठ्या प्रमाणात कागदपत्रांची छपाई या वेळीही होणार नाही.
बहुतेक बजट डॉक्युमेंट्स डिजिटल स्वरूपात असतील
अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, बजटचे डॉक्युमेंट्स बहुतांशी डिजिटल स्वरूपात उपलब्ध असतील. फक्त काही कॉपी प्रत्यक्ष उपलब्ध असतील. बजट डॉक्युमेंट्स च्या शंभर कॉपी छापल्या गेल्या आहेत. ही संख्यात्मकदृष्ट्या इतकी विस्तृत प्रक्रिया होती की, छपाई कामगारांनाही नॉर्थ ब्लॉकच्या तळघरात छापखान्यात किमान काही आठवडे वेगळे ठेवावे लागले.
कर्मचार्‍यांना त्यांच्या कुटुंबीयांपासून दूर ठेवून अर्थसंकल्पीय डॉक्युमेंट्स छापण्याचे काम पारंपरिक ‘हलवा समारंभ’ करून सुरू करण्यात आले आहे. या कार्यक्रमाला अर्थमंत्री, अर्थ राज्यमंत्री आणि मंत्रालयातील वरिष्ठ अधिकारी उपस्थित असतात. मोदी सरकार सत्तेवर आल्यानंतर बजटच्या कॉपी छापण्याचे प्रमाण कमी झाले. सुरुवातीला, पत्रकार आणि बाह्य विश्लेषकांना वितरित केलेल्या कॉपी कमी केल्या गेल्या आणि नंतर महामारीचा हवाला देत लोकसभा आणि राज्यसभा खासदारांना दिलेल्या कॉपी कमी करण्यात आल्या.
ओमिक्रॉनमुळे हलवा समारंभही पुढे ढकलला गेला
यावर्षी कोविड-19 च्या ओमिक्रॉन व्हेरिएन्टबाबत जास्त निर्बंध लादण्यात आले आहेत. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, साथीच्या आजारामुळे पारंपारिक खीर समारंभही सोडून देण्यात आला आहे. मात्र, बजट डॉक्युमेंट्सचे संकलन डिजिटल करण्यासाठी, कर्मचाऱ्यांच्या एका लहान गटाला वेगळे करणे आवश्यक आहे.
अर्थसंकल्पीय डॉक्युमेंट्समध्ये सामान्यत: अर्थमंत्र्यांचे संसदेतील भाषण, मुख्य नोट्स, वार्षिक वित्तीय विवरणे, कर प्रस्ताव असलेले वित्त विधेयक, आर्थिक विधेयकातील तरतुदी स्पष्ट करणारे मेमोरँडम आणि मॅक्रो इकॉनॉमिक प्रोफाइल यांचा समावेश असतो. यामध्ये मध्यम मुदतीच्या आर्थिक धोरणासह आर्थिक धोरण विवरण, योजनांसाठी परिणाम फ्रेमवर्क, सीमाशुल्क अधिसूचना, मागील अर्थसंकल्पीय घोषणांची अंमलबजावणी, प्राप्ती बजट, खर्चाच्या अंदाजपत्रकाचा समावेश आहे.