हॅलो महाराष्ट्र ऑनलाईन । कोरोना विषाणूची दुसरी लाट आणि जागतिक आर्थिक वाढीविषयीच्या चिंतेमुळे जगभरातील गुंतवणूकदारांनी एक सुरक्षित गुंतवणूक म्हणून अमेरिकन डॉलरमध्ये खरेदी करण्यास सुरवात केली आहे. या कारणास्तव विकसनशील देशांचे चलन घसरत आहे. गुरुवारी अमेरिकी डॉलरच्या तुलनेत भारतीय रुपया एक महिन्याच्या नीचांकी पातळी म्हणजे 74 प्रति डॉलरवर घसरला.

सर्वसामान्यांवर काय परिणाम होईल?
भारत आपल्या पेट्रोलियम उत्पादनापैकी सुमारे 80 टक्के आयात करतो. रुपया घसरल्यामुळे आता पेट्रोलियम पदार्थांची आयात महाग होईल ज्यामुळे तेल कंपन्या पेट्रोल आणि डिझेलच्या देशांतर्गत किंमती वाढवू शकतील. डिझेलच्या किंमतीत वाढ झाल्याने मालवाहतूक वाढेल, त्यामुळे महागाई वाढू शकेल. या व्यतिरिक्त भारत मोठ्या प्रमाणात खाद्यतेल आणि डाळींची आयात करतो. रुपया कमकुवत झाल्याने देशांतर्गत बाजारात खाद्य तेले आणि डाळींचे दर देखील वाढू शकतात.

भारताच्या अर्थकारणावर याचा काय परिणाम होईल?
एका अमेरिकन डॉलरच्या किंमतीत एक रुपयाची वाढ झाल्याने तेल कंपन्यांवर 8,000 कोटी रुपयांचा बोजा पडतो, असे आर्थिक सर्वेक्षणात सांगण्यात आले. यामुळे ते पेट्रोल आणि डिझेलच्या किंमती वाढविण्यास भाग पाडतात. पेट्रोलियम उत्पादनांच्या किंमतींमध्ये 10 टक्के वाढ झाल्याने महागाईत सुमारे 0.8 टक्क्यांनी वाढ होते. त्याचा थेट परिणाम खाणे-पिणे आणि वाहतुकीच्या खर्चावर होतो.

भारतीय रुपया कमकुवत आणि भक्कम कसा आहे
तज्ञ सांगतात की रुपयाची किंमत संपूर्णपणे मागणी आणि पुरवठ्यावर अवलंबून असते आणि त्याचा परिणाम आयात आणि निर्यातीवर देखील होतो. प्रत्येक देशाकडे इतर देशांच्या चलनाचा साठा असतो, त्यातून ते व्यवहार करतात म्हणजेच आयात (निर्यात) करतात. याला परकीय चलन साठा असे म्हणतात. रिझर्व्ह बँकेकडून वेळोवेळी त्याचे आकडे जाहीर केले जातात जर तुम्हाला सोप्या शब्दांत सजवायचे झाले तर समजा भारत अमेरिकेबरोबर काही व्यवसाय करीत आहे. अमेरिकेकडे 67,000 रुपये आहेत तर आपल्याकडे 1000 डॉलर्स आहेत जर आज डॉलर 67 रुपये असेल तर याक्षणी दोघांकडे समान रक्कम आहे.

आता आपल्याला अमेरिकेतून एखादी वस्तू खरेदी करायची असेल, ज्याचा भाव आपल्या चलनानुसार 6,700 रुपये असेल, तर त्यासाठी आपल्याला 100 डॉलर्स द्यावे लागतील. आता आमच्या परकीय चलन साठ्यात फक्त 900 डॉलर्स शिल्लक आहेत आणि अमेरिकेकडे 74,800 रुपये आहेत. यानुसार अमेरिकेच्या परकीय चलन साठ्यामध्ये भारताकडे असलेली 67,000 रुपयांची रक्कम इतकीच नाही तर भारताच्या परकीय चलन साठ्यातील 100 डॉलर्ससुद्धा त्याच्यापर्यंत पोहोचले.

जर भारताने अमेरिकेला समान रक्कम म्हणजेच 100 डॉलर्स दिले तर त्याची परिस्थिती सुधारली जाईल. जेव्हा ही परिस्थिती मोठ्या प्रमाणात उद्भवते तेव्हा आपल्या परकीय चलन साठ्यात असलेल्या चलनात असमर्थता असते. यावेळी, जर आपल्याला आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतून डॉलर विकत घ्यायचे असतील तर त्यासाठीआपल्याला अधिक पैसे खर्च करावे लागतील. अशा परिस्थितीत, देशातील मध्यवर्ती बँक आरबीआय, त्याच्या साठा व विदेशात खरेदी करून, बाजारात डॉलरचा पुरवठा सुनिश्चित करते.

ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7875002893 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.