नवी दिल्ली । कोरोना महामारीपासून बचाव करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या Covishield लसीबाबत एक नवीन अभ्यास समोर आला आहे. लॅन्सेटच्या एका अभ्यासात असे नमूद केले गेले आहे की, डेल्टा व्हेरिएन्टविरूद्ध Covishield द्वारे मिळणारे कव्हर 3 महिन्यांनंतर कमी होते. ही लस AstraZeneca द्वारे विकसित केली गेली आहे तर जिचे प्रोडक्शन सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाने केले आहे. Covaxin तसेच Covishield लस भारतात मोठ्या प्रमाणात वापरली गेली आहे.
मात्र, याच लॅन्सेटने आपल्या मागील अभ्यासात दावा केला होता की, डेल्टा व्हेरिएन्टविरूद्ध Covishield खूप प्रभावी आहे. हे पूर्णपणे लसीकरण झालेल्या लोकांना 63 टक्के कव्हर करते, तर मध्यम ते गंभीर आजारांविरुद्ध त्याची प्रभावीता 81 टक्के आहे.
या नवीन अभ्यासात, संशोधकांनी स्कॉटलंड आणि ब्राझीलमधील गंभीर COVID-19 प्रकरणांमध्ये कोविशील्ड लसीच्या दोन डोसच्या प्रदर्शनामधील संबंधांचे विश्लेषण केले. या अभ्यासासंदर्भात जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका पेपरमध्ये संशोधकाने म्हटले आहे की,”आम्हाला असे आढळले की, कोविड-19 विरुद्धच्या ChAdOx1 nCoV-19 लसीचे कव्हर स्कॉटलंड आणि ब्राझील या दोन्ही देशांमध्ये रुग्णालयात दाखल करणे आणि मृत्यूच्या संदर्भात कमी करण्यात आले आहे. लसीचे हे डोस घेतल्यानंतर 3 महिन्यांत स्पष्ट झाले. ते म्हणाले की,”ज्यांनी कोविशील्ड लस घेतली आहे त्यांनी तिसरा डोस बूस्टर डोस म्हणून घेण्याचा विचार केला पाहिजे.”
ग्लासगो विद्यापीठाचे प्राध्यापक श्रीनिवास काटीकिरेड्डी यांनी सांगितले की,”या अभ्यासात स्कॉटलंडमध्ये लसीचे दोन्ही डोस घेतलेल्या 19,72,454 लोकांचा समावेश आहे, तर ब्राझीलमध्ये लस घेतलेल्या 4,25,58,839 लोकांचा समावेश आहे. हा अभ्यास स्कॉटलंडमध्ये 19 मे 2021 पासून सुरू झाला आणि 18 जानेवारी 2021 पासून ब्राझीलमध्ये सुरू झाला आणि 25 ऑक्टोबर 2021 पर्यंत चालला.
ज्या देशांमध्ये लसीच्या कव्हरेजची पातळी जास्त होती, तेथे संसर्गाचे प्रमाण आणि कोविड-19 ची गंभीर प्रकरणे वाढली आहेत. मात्र, हे नवीन व्हेरिएन्टमुळे असू शकते ज्यात डेल्टा (B.1.617.2) आणि गॅमा यांचा समावेश होतो. हे देखील शक्य आहे की, लसीची परिणामकारकता कालांतराने कमी होत आहे. त्याच वेळी, संशोधकांनी नोव्हेंबरमध्ये समोर आलेल्या ओमिक्रॉन व्हेरिएन्टबाबत या अभ्यासात काहीही सांगितलेले नाही.
कोविशील्ड लस भारतात मोठ्या प्रमाणात वापरली जात आहे. याशिवाय जगातील इतर देशांमध्येही ही लस वापरली गेली आहे. किफायतशीर दर आणि स्टोरेज सुलभतेमुळे, विशेषत: कमी उत्पन्न असलेल्या देशांमध्ये आणि मध्यम-उत्पन्न असलेल्या देशांमध्ये कोविडील्ड लस मोठ्या प्रमाणावर वापरली जाते.