पाकिस्तान । अमेरिकन सैन्य अफगाणिस्तानातून जसजसे पूर्णपणे माघारी गेले तसतशी तालिबान्यांची ताकद वाढू लागली. आता असेही मानले जाते आहे की लवकरच किंवा नंतर कबूलही तालिबानच्या ताब्यात जाईल. अफगाणिस्तानात तालिबान आणि अमेरिका यांच्यातील समीकरणात पाकिस्तानचीही महत्त्वपूर्ण भूमिका होती. आता अमेरिका या समीकरणातून मागे हटल्यामुळे पाकिस्तान-तालिबान संबंधांचे विश्लेषण सुरू झाले आहे. अलीकडे असे दिसून आले आहे की, पाकिस्तानमध्ये तालिबान समर्थकांची संख्या वाढू लागली आहे. याचा केवळ अफगाणिस्तानावरच परिणाम होणार नाही तर त्याचा परिणाम भारतासहित अनेक देशांवरही होईल.
पाकिस्तानमध्ये तालिबानी लॉबिंग वाढले
सप्टेंबरपर्यंत अफगाणिस्तानातून आपले सैन्य पूर्णपणे काढून घेणार असल्याचे अमेरिकेने याआधीच जाहीर केले आहे. परंतु या घोषणेपूर्वीच तालिबान्यांनी अफगाणिस्तानात आपली व्याप्ती वाढविली आहे. दरम्यान, सोशल मीडियावरील व्हिडिओंची संख्या झपाट्याने वाढली आहे, ज्यात पाकिस्तानी नागरिक तालिबानी झेंडे असलेल्या मोर्चांमध्ये इस्लामी घोषणा देताना दिसत आहेत.
अशा उपक्रमांमध्ये वेगाने वाढ झाली आहे
पाकिस्तानात अफगाण तालिबानसाठी पाठिंबा आणि देणगी मागत केवळ पाकिस्तानी नागरिकच नव्हे तर इस्लामिक धार्मिक नेतेही दिसत आहेत. डीडब्ल्यूच्या रिपोर्ट नुसार बलुचिस्तानच्या पिशीन जिल्हा आणि क्वेटा शहरातील अनेक स्थानिक लोकं म्हणतात की,” या भागात तालिबान-समर्थीत उपक्रम झपाट्याने वाढले आहेत.” काही लोकं असे म्हणतात की,” स्थानिक अधिकाऱ्यांच्या सहकार्याशिवाय हे शक्य नाही. सुरुवातीला मौलवी लोकं मशिदींमध्ये अफगाण तालिबान्यांसाठी देणग्या मागत असत. आता ते घरोघरी जाऊन असे करत आहेत.”
खुला पाठिंबा नाही पण
महत्त्वाचे म्हणजे पाकिस्तानमध्ये तालिबानला उघडपणे समर्थन नाही. पाकिस्तानमध्ये तेहरीक तालिबान-पाकिस्तान (TITP) बंदी आहे. तालिबानने आतापर्यंत पाकिस्तानातल्या सामान्य लोकांना आपल्या राजवटीप्रमाणे वागणूक दिली आहे. पाकिस्तानमधील अनेक स्फोटांच्या घटनांमध्ये तालिबानचा सहभाग आहे. पण हे देखील सत्य आहे की, पाकिस्तानमध्ये त्यांची बाजू घेणाऱ्यांची संख्या कमी नाही.
तालिबानी पाकिस्तानमध्ये मुक्तपणे फिरतात का?
पाकिस्तानच्या वायव्य आदिवासी भागातील विरोधी पक्षातील खासदार मोहसीन डावर यांचे म्हणणे आहे की,”क्वेटासह पाकिस्तानच्या अनेक वेगवेगळ्या भागात तालिबानी मुक्तपणे फिरत असल्याचे दिसून आले आहे.” ते म्हणतात की,” सरकारच्या पाठिंब्याशिवाय हे शक्य नाही. त्याचबरोबर सरकारी अधिकारी असे आरोप निराधार असल्याचे म्हटले आहे.” पाकिस्तानच्या परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ता जाहिद हफीझ चौधरी यांचे म्हणणे आहे की,” तालिबान समर्थित रॅली आणि देणगी मागण्याच्या घटना देखील घडल्या आहेत.”
तालिबानसाठी पाकिस्तानचे सैनिक
तज्ञांचे मत आहे की,” इस्लामाबाद तालिबान तसेच तहरीक तालिबान-पाकिस्तानला पाठिंबा देत आहे. अफगाणिस्तानात तालिबान्यांचा उदय त्यांच्या पाकिस्तानी समर्थकांनाही प्रोत्साहन देत आहे. इतकेच नव्हे तर अफगाण सैन्य दलाविरोधात तालिबानच्या वतीने लढत अनेक पाकिस्तानी सैनिकही मारले गेले आहेत. त्यांच्या डेड बॉडीज पाकिस्तानात परत येत आहेत. शेकडो लोकं सोशल मीडियावर त्याच्या अंत्यसंस्कारात सहभागी होताना दिसत आहेत.”
पाकिस्तानचे सहकार्य
जाणकारांचे म्हणणे आहे की,”तालिबान नेत्यांना पाकिस्तानमध्ये फक्त आश्रयच मिळत नाही. तर अनेक तालिबानी कुटुंबांना वैद्यकीय सहाय्यासह आणखी मदतही मिळते. स्पष्टपणे तेथे पाकचे तालिबानला अधिकृत पाठबळ आहे पण आता ते स्थानिक पातळीवर खोलवर गेले आहे. यामुळे पाकिस्तानच्या आंतरराष्ट्रीय प्रतिमेला नुकसान झाले आहे असा त्यांचा विश्वास आहे.
तालिबानच्या रूपात दहशतवादाशी लढायला पाकिस्तान अक्षम आहे अन्यथा त्यांचा असा कोणताही हेतू नाही. येथील मदरशांमधील तालिबान्यांची पोहोच कुणापासून लपून राहिलेली नाही. तालिबानी विचार पाकिस्तानी समाजात प्रवेश करत आहे. तरीही हे देखील सत्य आहे की, पाकिस्तानला तालिबान उघडपणे साथ द्यायची नाही.
राज्यातील सर्व महत्वाच्या ब्रेकिंग बातम्या थेट मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आमचा WhatsApp ग्रुप Join करा