हॅलो महाराष्ट्र ऑनलाईन । कोविड -१९ मुळे जेव्हा जगभरात अर्थव्यवस्थेला धक्का बसला होता तेव्हा यावर मात करण्यासाठी काय केले पाहिजे असा विचार केला जात होता. अमेरिका आणि युरोप मधील बरीच मोठी शहरे ’15 मिनिटांचे शहर’ या संकल्पनेस या दिशेने एक आशेचा किरण मानतात. एकीकडे, अमेरिकेच्या मोठ्या शहरांनी या संकल्पनेबद्दल बरीच चर्चा केली, तर दुसरीकडे पॅरिसने या दिशेने पाऊले उचलण्याची घोषणा केली.
सुंदर लेन आणि जागोजागी स्मारक (Eiffel Tower) यासाठी प्रसिद्ध असलेले पॅरिस आता ’15 मिनिटांचे शहर’ बनणार आहे. ही संकल्पना काय आहे हे समजणे फार कठीण नाही. याचा साधा अर्थ असा आहे की, शहराचा विकास अशा प्रकारे केला जाईल की, नागरिकांना अवघ्या 15 मिनिटांच्या अंतरावर जास्तीतजास्त दैनंदिन जीवनातील गोष्टी उपलब्ध असतील. परंतु या सोप्या संकल्पने मागील खूप विस्तृत अशी योजना आहे.
पॅरिस ’15 मिनिटांचे शहर’ कसे बनेल?
पर्यावरणाचा विचार करून, CO2 उत्सर्जन कमी करण्यासाठी कार आणि इतर मोटार वाहनांचा कमीतकमी वापर करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे. वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमने दिलेल्या वृत्तानुसार, पॅरिसचे महापौर एन हिडाल्गो म्हणाले की, सन 2024 पर्यंत पॅरिसमधील प्रत्येक रस्ता, प्रत्येक रस्त्यावर अपरिहार्यपणे सायकल चालविण्यासाठी आणि चालण्यासाठी वेगळी लेन असेल.
इतकेच नव्हे तर एन यांच्या मते 60 हजार रस्त्यांवर बांधलेले पार्किेंग लॉट शहरातून काढून टाकले जाईल आणि त्या जागी हरितगृह किंवा मैदाने आणि मुलांना खेळण्यासाठी बगीचे बनवण्यात येतील. यापूर्वी केवळ रविवारी गाडी चालवण्यास बंदी घालण्यासारखी पावले उचलली गेली होती. या योजनेची माहिती देताना असेही सांगण्यात आले की, असेही सायकल लेन पॅरिसमध्ये बांधले जातील, जे सुमारे 50 किलोमीटर लांबीचे असेल.
आणि शहर कसे बदलेल?
’15 मिनिटांचे शहर’चे उद्दीष्ट हेच असेल की, रुग्णालय, शाळा, रेस्टॉरंट, कार्यालय आणि शॉपिंग अशा मूलभूत गरजा कमीतकमी अंतरात पूर्ण केल्या जाऊ शकतील आणि लोक जास्त प्रवास करणार नाहीत. यासाठी इमारतींची मल्टी युटिलिटी बनविण्याची योजना आहे. उदाहरणार्थ, आठवड्याच्या शेवटी, एक समान इमारत वेगवेगळ्या कामासाठी वापरली जाऊ शकते, जे आठवडाभर कार्यालयासाठी किंवा इतर कोणत्याही कामासाठी वापरली जाते.
या योजनेत स्थानिकांना बढती आणि स्थानिकांमध्ये अभिमानाची भावना निर्माण करणे हे समाविष्ट आहे. जवळजवळ 4 लाख कोरोना पॉझिटिव्ह घटनांमध्ये आणि जवळपास 31हजार मृत्यूने ग्रस्त फ्रान्सनेही अर्थव्यवस्थेला चालना देण्यासाठी 15 मिनिटांचे शहर बनवण्याची योजना तयार केली आहे. पॅरिस जरी हे पाऊल उचलणाऱ्या शहरांपैकी एक असेल असेल मात्र असे करणारे ते पहिलेच शहर नाही आहे.
15 मिनिटांचे शहर मध्ये इतर कोणती शहरे असतील?
होय, ही संकल्पना राबविणारे पॅरिस हे पहिले शहर नाही. यापूर्वी ऑस्ट्रेलियाचे प्रमुख शहर मेलबर्नने 20 मिनिटांचे शहर म्हणून उदयास येण्याची योजना आखली आहे आणि इटलीची फॅशन राजधानी मिलाननेही 15 मिनिटांच्या शहर योजनेसाठी पायलट प्रोजेक्ट सुरू केला आहे. जगातील बर्‍याच देशांनी या संकल्पनेला केवळ मान्यच केलेले नाही, तर ते त्यात सामीलही झाले आहेत.
भारतातील शहरे ही संकल्पना अवलंबतील काय?
नक्कीच. प्रादेशिकरण, सामान्य विकास आणि लवचिक वापरासह इमारती आणि ठिकाणांची ही संकल्पना अवलंबण्यास भारताच्या पाच शहरांनी सहमती दर्शविली आहे. या शहरांमध्ये दिल्ली, जयपूर, चेन्नई, बेंगलोर आणि कोलकाता यांचा समावेश आहे. येथे अशा प्रकारे पायाभूत सुविधा विकसित केल्या जातील की, सर्व नागरिकांना 15 मिनिटांच्या अंतरावर संपूर्ण आणि समृद्ध वातावरण मिळेल.
काय आणि कोणती शहरे आहेत C40?
15 मिनिटांतील शहराच्या संकल्पनेशी सहमत असलेली जगातील 96 शहरे C40 शहरे म्हणून ओळखली जात आहेत. जगातील अर्थव्यवस्थेचा एक चतुर्थांश भाग आणि 700 दशलक्ष लोकसंख्या या शहरांमध्ये राहते. या शहरांमध्ये प्रामुख्याने हाँगकाँग, लिस्बन, मेडेलिन, मॉन्ट्रियल, न्यू ऑरलियन्स, रॉटरडॅम, लॉस एंजेलिस, सिएटल आणि सोल यासारख्या शहरांचा समावेश आहे. हे स्पष्ट आहे की, पॅरिस, मेलबर्न आणि मिलान यासारख्या भारतीय शहरांबरोबरच, इतर अनेक शहरे देखील या गटात आहेत, जे निवासस्थानाभोवती रोजगार, व्यवसाय आणि सामाजिक क्रियाकलाप सुनिश्चित करण्याची संकल्पना स्वीकारत आहेत.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7875002893 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.