नवी दिल्ली । पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या कॅशलेस इंडियाच्या दृष्टीने जागरूकता हळूहळू वाढू लागली आहे. विशेषत: गेल्या वर्षी भारतात कोरोना व्हायरसचा प्रसार रोखण्यासाठी लॉकडाउन लावल्यापासून डिजिटल पेमेंटची गती लक्षणीयरित्या वाढली आहे. गेल्या वर्षी झालेल्या ऑनलाइन पेमेंटने विक्रमाची नोंद केली होती. लोकं डिजिटल झाले आहेत म्हणा किंवा ऑनलाईन पेमेंटबद्दल जागरूक झाले आहेत ही चांगली बाब आहे, परंतु या बाबतीत सावधगिरी बाळगणे देखील आवश्यक आहे कारण अलिकडच्या काळात डिजिटल पेमेंट्समध्ये वाढ झाली आहे. भारतात डिजिटल पेमेंटची परिस्थिती काय आहे आणि एकत्रितपणे आपण खबरदारी कशी घेतली पाहिजे हे जाणून घ्या.
4500 कोटींपेक्षा जास्त डिजिटल व्यवहार
इलेक्ट्रॉनिक्स आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्रालयाच्या मते, 2019-2020 या आर्थिक वर्षात डिजिटल व्यवहारांची संख्या 4572 कोटी होती तर आर्थिक वर्ष 2018-19 मध्ये ती 3134 कोटी तर सन 2017-18 मध्ये 2071 कोटी होते. या अहवालात असेही म्हटले गेले आहे, की जानेवारी 2020 ते ऑगस्ट 2020 या कालावधीत लॉकडाऊनच्या वेळी म्हणजे मार्च ते मे या कालावधीत एकूण 1050.59 कोटी व्यवहारांसह डिजिटल व्यवहारांची संख्या 3106.64 कोटी पर्यंत पोहोचली.
यामुळेच संख्या सतत वाढत आहे
डिजिटल व्यवहारातील वाढीबाबत आरबीआयने अभ्यासही केला होता, ज्यामध्ये भारतात डिजिटल पेमेंटच्या प्रमाणाबद्दल सांगितले गेले होते जे आता भारतात वाढत चालले आहे. या अहवालानुसार, यूपीआय आणि इतर नेटवर्कद्वारे मोठ्या पेमेंटपासून ते कमी किंमतीपर्यंत सहजपणे पेमेंट देण्याचे कारण हे आहे, तसेच सरकारी विभागांनी ई-पेमेंटला प्रोत्साहन दिले आहे. लॉकडाउननंतर, विषाणूच्या मदतीने घेतलेल्या खबरदारीमध्ये थेट नोटा हातात ठेवण्याऐवजी सरकारने डिजिटल पेमेंटची मदत घेण्यास सांगण्यात आले.
या गोष्टी नेहमी लक्षात ठेवा
अ‍ॅनी डेस्क सारख्या अ‍ॅपवर कोणालाही आपला मोबाइल रिमोट देऊ नका.
यूपीआय मार्फत सुरक्षितपणे पैसे द्या.
एखाद्या अज्ञात व्यक्तीबरोबरच्या व्यवहारात चेक, आरटीजीएस किंवा त्याचा मोबाईल नंबरवर यूपीआय पेमेंट करा.
फोनवर अवांछित लिंक उघडू नका.
आपला मोबाइल फोन कधीही अनलॉक सोडू नका.
ओटीपी कोणालाही कधीही सांगू नका.
आपल्याला माहित नसलेल्या व्यक्तीकडून आलेल्या क्यूआर कोडवर क्लिक करू नका. आवश्यक असल्यास पहिले शहानिशा करून घ्या.
लॉटरी किंवा बक्षिसेच्या लोभात अडकू नका.
न वापरलेले अप्लिकेशन आणि कनेक्शन उघडे सोडू नका.
आपला मोबाइल फोन कोणत्याही अज्ञात किंवा असुरक्षित नेटवर्कशी कनेक्ट करू नका.
पासवर्ड, यूझर नेम यासारखे आपले पर्सनल डीटेल्स आपल्या मोबाइलमध्ये सेव्ह करू नका.
व्हायरस असलेला डेटा दुसर्‍या मोबाइल फोनमध्ये ट्रान्सफर करू नका.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7972630753 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.