नवी दिल्ली । परकीय बाजारात गुंतवणूक केल्याने गुंतवणूकदारांना अस्थिरतेचा सामना करण्यास मदत होते. कारण जेव्हा देशांतर्गत बाजारात घसरण होते तेव्हा परदेशी बाजारपेठही घसरत असेलच असे नाही. याचा आणखी एक फायदा म्हणजे चलनातील चढ-उतार होण्याच्या जोखमीपासून दिलासा देखील मिळतो. तसेच गुंतवणूकदाराला डॉलर्समधील गुंतवणुकीवर रिटर्न मिळतो. जेव्हा रुपया घसरतो तेव्हा परकीय चलनात गुंतवणुकीचे मूल्य वाढते. यामुळे तुम्हाला डबल नफा होतो.

भारतीय अनेक देशांच्या शेअर बाजारात गुंतवणूक करू शकतात. मात्र बहुतेक भारतीय न्यूयॉर्क स्टॉक एक्सचेंज आणि नॅस्डॅक (NASDAQ) मध्ये गुंतवणूक करण्यास प्राधान्य देतात. कारण हे सर्वात मोठे शेअर बाजार आहेत. देशी किंवा विदेशी ब्रोकरेजद्वारे ब्रोकरेज अकाउंट उघडून, कोणताही भारतीय अ‍ॅपल, टेस्ला, स्टारबक्स आणि मेटा यांसारख्या कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये गुंतवणूक करू शकतो. कोणताही भारतीय गुंतवणूकदार स्वत: परदेशी शेअर बाजारात दरवर्षी 2.5 लाख डॉलर्सची गुंतवणूक करू शकतो. म्युच्युअल फंडाद्वारे गुंतवणुकीला कोणतीही मर्यादा नाही.

परदेशी बाजारात गुंतवणूक कशी करावी ?
कोणताही गुंतवणूकदार देशांतर्गत शेअर बाजारांप्रमाणेच परदेशी शेअर बाजारातही गुंतवणूक करू शकतो. परकीय बाजारात गुंतवणूक 2 प्रकारे करता येते. गुंतवणूकदार म्युच्युअल फंडांद्वारे त्यात गुंतवणूक करू शकतो. तसेच परदेशी स्टॉक एक्सचेंजमधूनही थेट खरेदी करता येते. म्युच्युअल फंडामध्ये अनेक प्रकारचे फंडस् आहेत, जे परदेशात गुंतवणूक देतात. भारतात अनेक आंतरराष्ट्रीय म्युच्युअल फंडस् आहेत. या म्युच्युअल फंडांची खास गोष्ट अशी आहे की, तुम्ही फक्त भारतीय चलनातच गुंतवणूक करू शकता आणि तुम्हाला फॉरेक्स एक्स्चेंजच्या त्रासात पडण्याची गरज नाही किंवा तुम्हाला फॉरेक्स एक्स्चेंज चार्जेस भरावे लागत नाहीत. म्युच्युअल फंडातून गुंतवणूकदार किती गुंतवणूक करू शकतो?

किती टॅक्स द्यावा लागतोय ?
परदेशी बाजारात गुंतवणूक करण्यापूर्वी टॅक्सचे नियम जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे. तिथल्या कमाईवर किती आणि कसा टॅक्स आकारला जाईल हे समजून घेणे आवश्यक आहे. यूएस सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज कमिशन (SEC) मध्ये रजिस्टर्ड इन्व्हेस्टमेंट ऍडव्हायझर असलेले वेस्टेड फायनान्सचे म्हणणे आहे की,”जर स्टॉक 24 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ ठेवला असेल तर तो 20 टक्के दराने विकला जाईल. लॉन्ग टर्म कॅपिटल गेन टॅक्स आकारला जाईल आणि काही सरचार्ज आणि शुल्क देखील भरावे लागतील.”

ETF साठी ही मर्यादा 36 महिने आहे. जर विक्री 24 महिन्यांपूर्वी केली असेल, तर तुमच्या इन्कम टॅक्स स्लॅबनुसार शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेन आकारला जाईल. इतकेच नाही तर अमेरिकेत डिव्हीडंडवर 25 टक्के दराने टॅक्स आकारला जातो. ब्रोकरेज कट केल्यावरच उरलेली 75 टक्के रक्कम गुंतवणूकदाराला देते. मात्र, भारतात टॅक्स भरण्याच्या वेळी दिलेला डिव्हीडंड टॅक्सचे क्रेडिट घेतले जाऊ शकते.

स्‍पेशल टॅक्स नाही
Taxbuddy.com या ऑनलाइन पोर्टलचे संस्थापक सुजित बांगर म्हणतात की,”अमेरिका किंवा इतर कोणत्याही देशात इक्विटीमध्ये गुंतवणूक करण्यासाठी कोणताही निश्चित टॅक्स रेट नाही. परदेशी होल्डिंग ही सोन्यासारखी मालमत्ता आहे, ज्यावर नियमांनुसार टॅक्स आकारला जातो. जर आपण परदेशी संपत्ती आपल्याजवळ ठेवली तर ती अशा फंडातून खरेदी केली जाणे आवश्यक आहे, ज्याची माहिती आपण इनकम टॅक्स रिटर्नमध्ये दिली आहे.”

शेअर्स वारशाने मिळाले असतील तर?
एखाद्याला परदेशी शेअर्स वारशाने मिळाल्यास काय होते? या प्रश्नाच्या उत्तरात बांगर म्हणतात की,” जर एखाद्या भारतीयाने ग्‍लोबल फंड्स इत्यादींद्वारे परदेशी मालमत्तेत गुंतवणूक केली तर अशा गुंतवणुकीवर वारसा कर किंवा एस्‍टेट ड्यूटी भरावी लागणार नाही. जर एखाद्या व्यक्तीने त्याच्या वैयक्तिक क्षमतेनुसार यूएसमध्ये शेअर्स खरेदी केले तर त्याला त्याच्या मृत्यूनंतर इनहेरिट्स टॅक्स भरावा लागतो. मात्र, अशा परिस्थितीतही, तो अमेरिकेत भरलेल्या टॅक्सचे क्रेडिट भारतात घेऊ शकतो कारण भारताचा अमेरिकेबरोबर याबाबतचा करार आहे.