नवी दिल्ली । भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) नवीन वर्षाच्या पहिल्या सकाळपासून म्हणजेच 1 जानेवारी 2021 पासून चेकद्वारे पैसे (Cheque Payment) भरण्याच्या नियमात बदल करीत आहे. आरबीआयच्या पॉझिटिव्ह पे सिस्टम (Positive Pay System) अंतर्गत, 50,000 किंवा त्यापेक्षा अधिक रकमेच्या चेकच्या माहितीची तपासणी पुन्हा केली जावी. मात्र, खातेधारकांनी (Account Holders) या सुविधेचा आनंद लुटला की नाही यावर ते अवलंबून असेल. देशात वाढत्या बँकिंग फ्रॉडच्या (Banking Fraud) घटनांना आळा घालण्यासाठी आरबीआयने हा निर्णय घेतला आहे.
चेकद्वारे होणाऱ्या फसवणूकिला आला घातला जाईल
पॉझिटिव्ह पे सिस्टम एक ऑटोमेटिक टूल आहे, जे फसवणूकीची तपासणी करुन त्याला आळा घालेल. या अंतर्गत चेक जारी करणार्यास इलेक्ट्रॉनिक माध्यमांद्वारे चेकशी संबंधित माहिती SMS, मोबाइल ऍप, इंटरनेट बँकिंग किंवा ATM द्वारे द्यावी लागेल. याअंतर्गत चेकची तारीख, लाभार्थ्याचे नाव, प्राप्तकर्त्याचे नाव आणि पेमेंटची रक्कम नमूद करावी लागेल. यानंतर, चेक पेमेंट करण्यापूर्वी या माहितीचे क्रॉसचेकिंग केले जाईल. गडबड सापडल्यास चेक दिला जाणार नाही. तसेच संबंधित बँक शाखांना याबाबत माहिती दिली जाईल. अशा परिस्थितीत आवश्यक ती पावले देखील उचलली जातील असे आरबीआयने म्हटले आहे.
नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन सुविधा निर्माण करेल
पॉझिटिव्ह पे सिस्टमसाठी सीटीएसमधील ही नवीन सुविधा नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) विकसित करेल आणि सहभागी बँकांना उपलब्ध करुन दिली जाईल. त्यानंतर, 50,000 किंवा त्याहून अधिक रकमेच्या सर्व पेमेंट्सच्या बाबतीत बँका खातेदारांना ते लागू करतील, असे आरबीआयने म्हटले आहे. तथापि, खातेदार स्वतःच या सुविधेचा लाभ घेण्याचा निर्णय घेतील. तसेच आरबीआयने बँकांना लोकांना व्हॉईस फीचर्सविषयी (Voice Features) माहिती देण्यासाठी जनजागृती मोहीम राबविण्यास सांगितले आहे. एसएमएस अलर्टद्वारे, शाखा, एटीएम, वेबसाइट्स आणि इंटरनेट बँकिंगद्वारे ग्राहकांना याची जाणीव बँका करू शकतात.
चेक क्लियर कलेक्शनमध्ये नवीन नियम लागू केले जातील
पाच लाख रुपये किंवा त्यापेक्षा जास्त चेकच्या बाबतीत बँका त्यास अनिवार्य करू शकतात. नवीन नियमांतर्गत समाविष्ट असलेल्या फक्त चेक ट्रंकेशन सिस्टम (CTS) ग्रीड विवाद निराकरण यंत्रणेत स्वीकारली जाईल. सर्व बँकांना चेक क्लियर किंवा संग्रहात नवीन नियम लागू करावे लागतील. आरबीआयने सर्व बँकांना 1 जानेवारी 2021 पूर्वी नवीन चेक नियमांबद्दल ग्राहकांना संपूर्ण माहिती देण्यास सांगितले आहे.
ब्रेकिंग बातम्या मोबाईलवर मिळवण्यासाठी आम्हाला 7972630753 या नंबरला WhatsApp करा आणि लिहा “Hello News”.