नवी दिल्ली । भारतातील सर्वात यशस्वी उद्योगपतींपैकी एक असलेले राहुल बजाज यांचे आज पुण्यात निधन झाले. ते 83 वर्षांचे होते आणि दीर्घकाळापासून कर्करोगाने त्रस्त होते. एकेकाळी भारताची शान असलेली चेतक स्कूटर बनवणाऱ्या बजाज समूहाचे ते अध्यक्षही होते.राहुल बजाज यांना 2001 मध्ये भारत सरकारने उद्योग आणि व्यापार क्षेत्रातील कामगिरीमुळे पद्मभूषण पुरस्काराने सन्मानित केले होते. 1938 मध्ये जन्मलेले राहुल राज्यसभेचे सदस्य आणि देशातील आघाडीच्या दुचाकी कंपनी बजाज ऑटोचे अध्यक्ष आहेत. राहुल बजाज यांना ‘नाइट ऑफ द नॅशनल ऑर्डर ऑफ द लीजन ऑफ ऑनर’ हा फ्रान्सचा सर्वोच्च नागरी सन्मानही देण्यात आला आहे.
10 जून 1938 रोजी कोलकाता येथील मारवाडी व्यापारी कमलनयन बजाज यांच्या घरी जन्मलेल्या राहुल बजाज यांच्या निधनाने व्यापारी जगतापासून समाजाच्या विविध स्तरांवर शोककळा पसरली आहे. राहुल बजाज यांनी 1960 च्या दशकात बजाज समूहाचे नेतृत्व स्वीकारले आणि 2005 मध्ये अध्यक्षपद सोडले. त्यांच्यानंतर त्यांचा मुलगा राजीव बजाज यांनी ही जबाबदारी स्वीकारली. बजाज समूहाला पाच दशकांहून अधिकच्या उंचीवर नेण्यात राहुल यांचा मोठा वाटा होता.
राजकीय वर्तुळात प्रवेश
राहुल बजाज यांचा उद्योग तसेच राजकीय वर्तुळात चांगलाच प्रवेश झाला. वास्तविक, राहुलचे वडील कमलनयन बजाज आणि इंदिरा गांधी यांनी काही काळ एकाच शाळेत शिक्षण घेतले होते. त्यामुळे बजाज घराण्याशी गांधी घराण्याचे चांगले संबंध होते.
जेव्हा बजाज समूहाची जबाबदारी स्वीकारली
राहुल बजाज यांनी 1965 मध्ये बजाज समूहाची जबाबदारी स्वीकारली. त्यांच्या नेतृत्वाखाली बजाज ऑटोने अनेक विक्रम केले आहेत. त्यांच्या कार्यकाळात कंपनीची उलाढाल 7.2 कोटींवरून 12 हजार कोटींवर पोहोचली आणि लवकरच बजाज ऑटो ही स्कूटर विकणारी देशातील सर्वात मोठी कंपनी बनली.
‘हमारा बजाज’ मागची मनोरंजक कथा
बजाज ऑटोच्या स्थापनेपासून त्याच्या यशाची कथाही मनोरंजकपणे वाढली आहे. बजाज ऑटो 1960 मध्ये अस्तित्वात आली. पूर्वी ही कंपनी बच्छराज ट्रेडिंग कॉर्पोरेशन होती.
वास्तविक जमनालाल बजाज हे त्यांच्या काळातील एक प्रस्थापित उद्योगपती होते. त्यांनी स्वातंत्र्यलढ्यातही भाग घेतला होता. 1926 मध्ये त्यांनी व्यवसाय करण्यासाठी बच्छराज अँड कंपनीची स्थापना केली. त्यांच्या मृत्यूनंतर त्यांचे जावई रामेश्वर नेवातिया आणि दोन मुले कमलनयन आणि रामकृष्ण बजाज यांनी बच्छराज ट्रेडिंग कॉर्पोरेशनची स्थापना केली.
1948 मध्ये, स्वातंत्र्यानंतर वर्षभरात, बच्छराज ट्रेडिंगने परदेशातून कंपोनंन्टस आयात करून दुचाकी आणि तीनचाकी वाहने बाजारात आणली. असे म्हटले जाते की, पहिली बजाज व्हेस्पा स्कूटर गुडगावमधील गॅरेज शेडमध्ये बनवण्यात आली होती. यानंतर बच्छराज ट्रेडिंग कॉर्पोरेशनने स्वतःचा मॅन्युफॅक्चरींग प्लांट उभारला. येथे बजाज कुटुंबाने फिरोदियाझसोबत भागीदारी करून दुचाकी आणि तीनचाकी वाहने बनवण्यासाठी स्वतंत्र प्लांट उभारला. त्यानंतर बजाज ऑटो अस्तित्वात आली.
